Τι να κάνετε αν το μωρό σας έχει ατοπική δερματίτιδα

Κοκκινίλες, έντονη φαγούρα και ξηρό δερματάκι. Μήπως το μωρό σας έχει ατοπική δερματίτιδα; Μην
πανικοβάλλεστε. Μια επίσκεψη στον παιδίατρο θα δώσει τέλος στην ταλαιπωρία του.
Τι είναι η ατοπική δερματίτιδα;
Η αλλεργία ή ατοπία είναι υπερευαισθησία του οργανισμού σε διάφορα ερεθίσματα (αλλεργιογόνα) του περιβάλλοντος. Μπορεί να εκδηλωθεί ως επιπεφυκίτιδα, ρινίτιδα, άσθμα ή έκζεμα. Το έκζεμα ή η δερματίτιδα είναι φλεγμονή του δέρματος που ανάλογα με την κλινική εικόνα διακρίνεται σε διάφορους τύπους. Επομένως όταν λέμε ότι ένα παιδί έχει αλλεργικό έκζεμα ή ατοπικό έκζεμα, αλλεργική δερματίτιδα ή ατοπική δερματίτιδα σημαίνει ακριβώς το ίδιο νόσημα.
Είναι κληρονομική;
Στα αλλεργικά νοσήματα υπάρχει πάντα γενετική προδιάθεση, δηλαδή το μωρό γεννιέται και κουβαλά στα γονίδιά του την προδιάθεση να εκδηλώσει αλλεργία. Όταν μάλιστα ένας γονιός έχει αλλεργικό νόσημα η πιθανότητα να αναπτύξει το παιδί του μία μορφή αλλεργίας είναι 30%, όταν και οι δύο γονείς έχουν αλλεργικό νόσημα η πιθανότητα ανέρχεται στο 70%. Αλλεργικό έκζεμα θα εκδηλωθεί όταν το μωρό με τη γενετική προδιάθεση έρθει σε επαφή με συγκεκριμένα ερεθίσματα, όπως τροφές, λοιμώξεις, εισπνεόμενες ουσίες (αεροαλλεργιογόνα), ουσίες που έρχονται σε άμεση επαφή με το δέρμα (μάλλινα, συνθετικά, απορρυπαντικά) και άλλα.
Στους εξωτερικούς παράγοντες οφείλεται και η αύξηση της ατοπικής δερματίτιδας και των ατοπικών νοσημάτων γενικότερα τα τελευταία χρόνια. Έτσι ενώ στη δεκαετία του 1950 η συχνότητα της ατοπικής δερματίτιδας κυμαινόταν στο 3%, σήμερα αφορά κατά μέσο όρο το 10% του παιδικού πληθυσμού στην Ευρώπη, ένα δε στα τρία παιδιά έχει ένα ατοπικό νόσημα.
Ποια είναι τα συμπτώματά της
Η ατοπική δερματίτιδα εμφανίζεται μετά τον 3ο μήνα της ζωής με κοκκινίλες που συχνά ορορροούν, δηλαδή βγάζουν υγρό. Αυτό υποδηλώνει και η λέξη έκζεμα που προέρχεται από το ζέω που σημαίνει βράζω. Οι βλάβες χαρακτηριστικά εντοπίζονται στις εξωτερικές επιφάνειες των άκρων, στο κορμί και το πρόσωπο. Μετά την ηλικία των 2-3 χρόνων εντοπίζονται συνήθως στις καμπτικές επιφάνειες (αγκώνες, γόνατα), συχνά δε είναι ξηρές και λειχηνοποιημένες. Στους εφήβους οι βλάβες εντοπίζονται συνήθως στο λαιμό γύρω από τα μάτια και στη ραχιαία επιφάνεια των χεριών.
Ο κνησμός, ανεξάρτητα ηλικίας, είναι έντονος και από το έντονο ξύσιμο συχνά δημιουργούνται λύσεις της συνέχειας του δέρματος και επιμολύνσεις. Για να τεθεί η διάγνωση της ατοπικής /αλλεργικής δερματίτιδας πρέπει να πληρούνται ορισμένα κριτήρια. Για παράδειγμα, ο κνησμός είναι υποχρεωτικό κριτήριο. Βέβαια αυτό δεν σημαίνει ότι κνησμός σε συνδυασμό με εξάνθημα σε ένα παιδί σημαίνει οπωσδήποτε αλλεργία. Τη διάγνωση θα τη θέσει ο γιατρός σας.
Πώς αντιμετωπίζεται;
Εξαρτάται από το αν οι βλάβες είναι υγρές ή ξηρές. Στη δερματολογία ισχύει υγρό στο υγρό και ξηρό στο ξηρό. Έτσι αν οι βλάβες είναι υγρές συνιστώνται κομπρέσες ή ψεκασμοί με φυσιολογικό ορό 4-6 φορές την ημέρα μέχρις ότου το δέρμα στεγνώσει. Αυτό συνήθως επιτυγχάνεται σε δύο με τρία 24ωρα. Στη συνέχεια εφαρμόζεται κορτιζονούχος κρέμα σε σχήμα προοδευτικής μείωσης σύμφωνα πάντα με τις οδηγίες του γιατρού. Σε έξαρση επαναλαμβάνεται το ίδιο σχήμα θεραπείας. Για τον κνησμό χορηγείται αντιϊσταμινικό φάρμακο από το στόμα. Όταν υπάρχει μικροβιακή επιμόλυνση χορηγείται κατάλληλο αντιβιοτικό. Τονίζεται ότι ποτέ δε θα γίνει θεραπεία στο παιδί χωρίς να υπάρξει συνεννόηση με το γιατρό. Για παράδειγμα, η χορήγηση κορτιζόνης όταν υπάρχει επιμόλυνση είναι επικίνδυνη για το παιδί. Είναι βέβαια προτιμότερο να προλαμβάνει κανείς παρά να θεραπεύει.
της Τάλιας Τσιβιτανίδου-Κάκουρου Παιδίατρου- παιδοδερματολόγου, σύμβουλου Α' Παιδιατρικής Κλινικής Παν/μίου Αθηνών