Το καθήκον,... του νεκροθάφτη

Εν αναμονή των νέων οικονομικών μέτρων, τα οποία θα ανακοινώσει ο Βενιζέλος μετά τη λήξη των τηλεδιασκέψεων με την τρόικα και των κυβερνητικών συνεδριάσεων που θα επισημοποιήσουν τις επιθυμίες των δανειστών, η κοινωνία δεν έχει να περιμένει έλεος. Τι κι αν τα παγκόσμια ΜΜΕ βοούν: «Σταματήστε το έγκλημα που κάνετε στην Ελλάδα»! Ούτε η τρόικα ούτε η κυβέρνηση προτίθενται να βάλουν φρένο...
Τι κι αν ξέρουν ότι όντως πρόκειται για έγκλημα; Κανένας φραγμός. Άλλωστε πλέον όλοι βιάζονται να
διαμορφώσουν το νέο τοπίο. Ένα τοπίο όμως που καμιά σχέση δεν έχει με την επίτευξη οποιουδήποτε δημοσιονομικού στόχου. Καμιά σχέση με τη μείωση των ελλειμμάτων, καμιά σχέση με τη μείωση του χρέους. Το μόνο που φαίνεται να προετοιμάζεται είναι «η Ελλάδα μετά την πτώχευση». Τι εννοούμε;
Όπως συνέβη με όλα τα προηγούμενα πακέτα μέτρων, η επερχόμενη μαζική κατάργηση φορέων και οι δεκάδες χιλιάδες απολύσεις στο Δημόσιο δεν σχετίζονται με κανενός είδους αναδιάρθρωση, εξυγίανση ή αναδόμησή του. Με κανενός είδους παραγωγική ανασυγκρότησή του. Επικαλούμενοι ένα... «φθηνό και αποτελεσματικό κράτος, φιλικό προς τον πολίτη», συγχωνεύουν, καταργούν και απολύουν οριζοντίως με μοναδικό κριτήριο τη μείωση του κόστους του Δημοσίου.
● Θα μπορούσαμε να υποθέσουμε ότι η επέμβαση στο Δημόσιο συνιστά «τομή», «ανασυγκρότηση» ή «εξυγίανση» αν βλέπαμε π.χ. μια... μελέτη σκοπιμότητας, ένα πλάνο ανάπτυξης κάποιων τομέων, μια πρόβλεψη διοχέτευσης εξοικονομούμενων κονδυλίων σε έργα και δράσεις ανάπτυξης. Αν βλέπαμε κονδύλια για την έρευνα και την Παιδεία, όπως κάποτε έκαναν – μέσα στη δική τους καταστροφή – οι Φινλανδοί, με τα θαυμαστά σημερινά αποτελέσματα.
● Θα μας έπειθε, ίσως, η κατάργηση μόνο των φορέων που ιδρύθηκαν χωρίς ποτέ να αποκτήσουν αντικείμενο, μόνο για να βολέψουν κομματικούς στρατούς. Και η ενίσχυση αυτών που μπορούν να συμβάλουν σε στρατηγικό ανασχεδιασμό της οικονομίας και του μοντέλου ανάπτυξης.
Κι άλλα πολλά θα είχαν νόημα, αλλά άδικα θα τα επισημάνουμε. Τίποτε απ' αυτά δεν κάνει σήμερα η κυβέρνηση. Απλώς εκτελεί – στην κυριολεξία – κάθε έννοια δημοσίου αγαθού και συμφέροντος, κάθε έννοια εθνικής οικονομίας υλοποιώντας τις παράλογες δεσμεύσεις που ανέλαβε στο πλαίσιο της δανειακής σύμβασης για τα 110 δισ. ευρώ της τρόικας.

Φτώχεια για όλους
Στην πραγματικότητα τα δύο πλαίσια που ορίζουν την πολιτική κυβέρνησης και τρόικας, το «εκτελεστικό» της δανειακής «μνημόνιο» και το πιο πρόσφατο «μεσοπρόθεσμο», περιλαμβάνουν όλα όσα η κυβέρνηση έρχεται να πραγματώσει με τη διαδικασία του κατεπείγοντος. Κανένα από τα «νέα» μέτρα δεν είναι... νέο. Τα υπέγραψε όλα η κυβέρνηση και τα ψήφισαν στη Βουλή οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ.
Τόσο το «μνημόνιο» όσο και το «μεσοπρόθεσμο» δεν είναι κάποιου είδους σταθερά προγράμματα, αλλά πλαίσια, διαρκώς αναπροσαρμοζόμενα, ώστε να κατατείνουν προς την υποτιθέμενη επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων. Έτσι κάθε κυβερνητική «αποτυχία» απαιτεί αναπροσαρμογή των μέτρων επί τη βάσει του «ισοδύναμου» (εισπρακτικού) αποτελέσματος». Ανεξαρτήτως των συνεπειών στην οικονομία.
Οι δανειστές θέλουν αμέσως ρευστό – ακόμη κι αν θα είναι τα τελευταία ευρώ που κυκλοφορούν στην ελληνική επικράτεια. Αποτέλεσμα;
● Κάθε «αστοχία» της κυβέρνησης φέρνει «νέα» και «ισοδύναμα» μέτρα. Κατά προτίμηση οριζόντια, χωρίς κοινωνικά κριτήρια. Τι θα πει άνεργος; Αν είναι και μακροχρόνιος, κακό του κεφαλιού του. Αρκεί να έχει σπίτι και να μπορούμε να τουκόψουμε το ρεύμα. Αν δεν του το έχουν ήδη κόψει.
● Κάθε φοροφυγάς που δεν ελέγχεται ή δεν πληρώνει ισοδυναμεί με έναν, τουλάχιστον, υπάλληλο που απολύεται. Η φοροδιαφυγή είναι ακριβό σπορ και, κυρίως, απειλεί τους πιο καλούς φίλους της κυβέρνησης. Άσε που, κατά τα ΜΜΕ, αυτοί δεν συγκροτούν «συντεχνίες». Για προφανείς λόγους. Άλλωστε οι off shore είναι δύσκολο να συγκροτήσουν «συντεχνία», κυρίως για διαδικαστικούς λόγους.
● Κάθε 20.000 ευρώ που μπαίνουν σε μια τσέπη «λαμόγιου» – θεσμικού ή εξωθεσμικού – ισοδυναμεί με έναν απολυμένο υπάλληλο. Και όχι με καταπολέμηση της διαφθοράς: δεν υπάρχει χρόνος για τέτοια. Άλλωστε ούτε εδώ βλέπει κανείς «συντεχνίες». Αυτοί είναι φίλοι των υπουργών.
● Κάθε 100.000 ευρώ, που μπαίνουν στην τσέπη ενός κομματικού «μελετητή» για να «μελετήσει» ένα έργο που δεν θα γίνει ποτέ, ισοδυναμεί με πέντε απολυμένους υπαλλήλους ή, ίσως, με δύο κλειστά σχολεία ή με 500 συνταξιούχους των 600 ευρώ που θα χάσουν το ένα τρίτο από τη σύνταξή τους. Ούτε οι κομματικοί μελετητές συγκροτούν «συντεχνίες». Όπως οι off shore. Και πάει λέγοντας.
Οι οριζόντιες περικοπές και απολύσεις, από την άλλη (όσο κι αν «πιάνει» σε κάμποσους – ή σε πολλούς – το επιχείρημα ότι την κρίση πληρώνει μόνο ο ιδιωτικός τομέας και συνεπώς πρέπει «να πληρώσουν τα λαμόγια του Δημοσίου»), επιφέρουν μόνο καταστροφή στην οικονομία.
Ο φαύλος κύκλος μείωση εισοδημάτων - απολύσεις - ύφεση - δημοσιονομική αποτυχία και «φτου κι απ' την αρχή» καλά κρατεί. Γιατί λοιπόν επιμένουν;
Διότι, όπως από την αρχή μάς είπαν, πρέπει να υποτιμηθεί η ελληνική οικονομία σε ποσοστό της τάξεως του 40% έως 50% για να γίνει «ανταγωνιστική». Αυτό μπορεί να γίνει μόνο με δύο τρόπους: είτε με υποτίμηση του νομίσματος (αδύνατη λόγω του ευρώ) είτε με υποτίμηση των εισοδημάτων.
● Στην πρώτη περίπτωση θα επιτυγχανόταν ευκολότερα, όπως έχουν πολλές φορές επισημάνει και παράγοντες – πρώην και νυν – του ΔΝΤ, η συνολική υποτίμηση της οικονομίας.
● Στη δεύτερη έχουμε υποτίμηση των εισοδημάτων και των περιουσιακών στοιχείων, αλλά όχι κατ' ανάγκην προϊόντων και υπηρεσιών.
Στο όνομα μιας αγοράς - καρτέλ, η οποία θα γνωρίσει ακόμη ισχυρότερα καρτέλ όταν φύγει τελείως από τη μέση το τρισκατάρατο κράτος, αλλά και στο όνομα της «δημοσιονομικής προσαρμογής» και της αποθέωσης των έμμεσων φόρων, έχουμε δραματική αύξηση του κόστους ζωής εν μέσω της εξ ίσου δραματικής μείωσης κάθε μορφής εισοδημάτων.
Ως αποτέλεσμα όλων αυτών, όλοι μαζί –  «δημόσιοι» και «ιδιωτικοί», ελεύθεροι επαγγελματίες, υπάλληλοι και μικροεπιχειρηματίες, χωρίς εξαίρεση – χάνουν από το γκρέμισμα της εσωτερικής αγοράς και συνολικά η ελληνική οικονομία εγκλωβίζεται στο περίφημο «σπιράλ θανάτου».
Όμως η κοινωνία δεν αντέχει άλλο. Ήδη, πρώτη φορά, εμφανίζεται δημοσίως μια ισχυρή κοινωνική τάση που κάνει λόγο για μη πληρωμή των αλλεπάλληλων χαρατσιών, η οποία ήδη προκαλεί σημάδια πανικού στην κυβέρνηση, έστω και αν είναι αμφίβολο αν αυτή η τάση – πέραν της αρχικής έκφρασης οργής – θα σχηματοποιηθεί και θα γίνει πράξη από μεγάλα κοινωνικά στρώματα.
Έτσι εξηγείται και αυτό το απίστευτο προχθεσινό «διάγγελμα» Βενιζέλου, ο οποίος, αν και... συνταγματολόγος, έφτασε να απειλεί και να τραμπουκίζει δημοσίως – παραπέμποντας σε κατάμαυρες εποχές – εις βάρος όσων τολμούν να διατυπώνουν άποψη διαφορετική από τη δική του και του πρωθυπουργού.
Αισθάνεται πλέον ακόμη και η κυβέρνηση ότι η φοράδα δεν τραβάει άλλο ανήφορο και ότι μεγάλα τμήματα της κοινωνίας αδυνατούν πια να στηρίξουν τα οικονομικά εγκλήματα κυβέρνησης και τρόικας.
Το παραμύθι της «δημοσιονομικής σύγκλισης» δεν έχει πλέον δράκο. Έτσι επισείεται όλο και συχνότερα η έσχατη απειλή της πτώχευσης, η οποία διαρκώς ανασύρεται ως κυβερνητικό επιχείρημα για να περάσουν όλο και περισσότερα μέτρα. Τελευταίο τους όπλο ο φόβος. Ο οποίος όμως δεν αποτελεί επιχείρημα προς όποιον δεν έχει πλέον τίποτε να χάσει. Κι αυτή η ομάδα συμπατριωτών μας αυξάνεται ραγδαία.
Έχουν λοιπόν στην κυβέρνηση – και στην τρόικα – κάθε λόγο να ανησυχούν. Γι’ αυτό επισπεύδουν.

Άλλη μια «δόση» στο τελειωμένο «τζάνκι»
Ωστόσο η πτώχευση δεν είναι απλώς ένα απειλητικό παραμύθι, αλλά μια πραγματική προοπτική. Το ψέμα της κυβέρνησης λοιπόν δεν είναι η επίκλησή της, αλλά το επιχείρημά της ότι θα την αποφύγουμε αν υποστούμε κι άλλη φτώχεια, κι άλλη δυστυχία, πότε για τη μια δόση του δανείου της τρόικας και πότε για την επόμενη, τη μεθεπόμενη και πάει λέγοντας.
Δυστυχώς γι’ αυτήν, και για όλους μας, η πτώχευση είναι πλέον δρομολογημένη. Ποιος αμφιβάλλει πια ότι αυτό το χρέος είναι διαχειρίσιμο; Ούτε καν η τρόικα, η οποία κάθε φορά, εν όψει κάθε δόσης, με δυο-τρεις ξεκάρφωτες φράσεις στις εκθέσεις της, διαπιστώνει τη βιωσιμότητά του αμφισβητώντας την σε όλο το υπόλοιπο κείμενο. Μόνο για να δοθεί η «δόση» στο τελειωμένο «τζάνκι» των δανείων.
Το πράγμα όμως δεν πάει άλλο. Ο ασθενής έχει πάψει να ανταποκρίνεται στην τοξική και θανατηφόρο «θεραπεία» και πλέον η μόνη συζήτηση που αφορά την Ελλάδα σε όλο τον πλανήτη δεν είναι το... αν θα πτωχεύσει. Κανείς πια δεν της δίνει καμιά πιθανότητα...
Οι μόνες διαφορές απόψεων, εντός και εκτός Ευρώπης, εκδηλώνονται στον χρόνο, στο ύψος του «κουρέματος» του χρέους και στην παραμονή ή την έξοδο από το ευρώ.
● Ως προς τη διαγραφή χρέους, κερδίζει συνεχώς έδαφος η προσέγγιση – αλλά και η πρόβλεψη – που τη θέλει από 65% έως και 80%. Άσχετα με τις τελικές επιλογές των δανειστών.
● Για την παραμονή ή την έξοδο από το ευρώ γίνεται ο μεγαλύτερος καυγάς. Όχι επειδή η έξοδος θα επικρατήσει ως λογική, τουλάχιστον στο πολύ άμεσο μέλλον, αλλά διότι θέτει υπαρξιακά ζητήματα για το ευρώ και την ευρωζώνη.
Ωστόσο, εκτός από τους Αγγλοσάξονες αναλυτές, και στη γερμανοκρατούμενη ευρωζώνη κερδίζει έδαφος η προοπτική της οικειοθελούς αποχώρησης της Ελλάδας σε συνδυασμό με πτώχευση και μεγάλη διαγραφή χρέους.
Τα σοβαρά ερωτήματα, πάντως, όπως τα έχουμε κατ’ επανάληψη διατυπώσει, αυτά που αφορούν τη βιωσιμότητα της Ελλάδας, είναι συγκεκριμένα:
● Ποιος θα ελέγξει την ελληνική πτώχευση;
● Ποιος θα επιβάλει τους κανόνες του και προς όφελος τίνος θα γίνει;
● Ποιος θα κάνει κουμάντο στη χώρα την επόμενη μέρα και τα επόμενα πολλά χρόνια;
Δυστυχώς η κυβέρνηση, αδύναμη πια και εξαντλημένη, δείχνει να έχει παραιτηθεί. Δεν είναι σε θέση να ελέγξει το παραμικρό, έτσι έχει παραδώσει τα κλειδιά της διαχείρισης και ζει την παρατεταμένη και φτηνιάρικη αγωνία της δικής της επιβίωσης. Αφού πλέον σκότωσε τον ασθενή, δίκην «οικονομικού δολοφόνου», με δικές της ιστορικού χαρακτήρα επιλογές, έχει πλέον περιοριστεί στον ρόλο του νεκροθάφτη. Τον μόνο που οι δανειστές τής αναγνωρίζουν...
Του Σταύρου Χριστακόπουλου
pontiki