Διατροφή: Τι να προσέχετε,... όταν παίρνετε φάρμακα

Την περασμένη εβδομάδα, δημοσιεύθηκε στην επιστημονική επιθεώρηση «Nature» μελέτη του Πανεπιστημίου της Βοστόνης που έδειξε πως η κατανάλωση ορισμένων αντιβιοτικών μαζί με ζάχαρη αυξάνει την αποτελεσματικότητά τους εναντίον «δύσκολων» βακτηρίων όπως το e. coli και ο χρυσίζων σταφυλόκοκκος.

Η μελέτη αυτή αποτελεί μία ακόμα επιβεβαίωση ότι διάφορα τρόφιμα μπορεί να επηρεάσουν την δράση των φαρμάκων στον οργανισμό –

φαρμάκων που κυμαίνονται από τα απλά παυσίπονα και τα φάρμακα για την καρδιά έως τα ανοσοκασταλτικά για όσους υποβάλλονται σε μεταμόσχευση και τα αντιψυχωσικά.

Όπως εξηγεί η δρ Τζέιν Άλντερ, λέκτορας Φαρμακολογίας στο Πανεπιστήμιο του Κεντρικού Λάνκασαϊρ, άλλα τρόφιμα κάνουν πιο δραστικά ορισμένα φάρμακα, άλλα σχεδόν εξουδετερώνουν τη δράση τους και κάποια τρίτα περιορίζουν δραστικά τις ανεπιθύμητες ενέργειές τους.

Το κλειδί, λέει στην εφημερίδα Daily Mail, είναι να μην αλλάξει κανείς δραματικά τη διατροφή του επειδή παίρνει κάποια φάρμακα, αλλά να συμβουλευτεί τον γιατρό του για το αν και τι πρέπει να προσέχει.

Στη συνέχεια, η δρ Άλντερ παραθέτει μερικούς από τους πιο αταίριαστους συνδυασμούς φαρμάκων και τροφίμων – και εξηγεί ποιοι είναι οι πιθανοί κίνδυνοι.

Κρέας

Το κρέας που έχει ψηθεί στα κάρβουνα πρέπει να αποφεύγεται από τους πάσχοντες από άσθμα, επειδή κατά το ψήσιμο αναπτύσσονται ορισμένες χημικές ουσίες που μπορεί να ελαττώσουν τη δράση των αντιασθματικών φαρμάκων που περιέχουν την ουσία θεοφυλλίνη.

Οι ίδιες ουσίες ενδέχεται επίσης να πυροδοτήσουν κρίσεις άσθματος, ανεξάρτητα από το είδος της φαρμακευτικής αγωγής που λαμβάνει ένας ασθενής.

Συνεπώς, οι πάσχοντες από άσθμα δεν πρέπει να τρώνε κρέας ψημένο στα κάρβουνα – ειδικά αν είναι «καρβουνιασμένο».

Το κρέας (είναι επίσης καλή πηγή βιταμίνης Κ, η οποία πήζει το αίμα, και γι’ αυτό πρέπει να καταναλώνεται με μέτρο απ’ όσους παίρνουν αντιπηκτικά φάρμακα για να αποφύγουν τις θρομβώσεις.

Γαλακτοκομικά προϊόντα

Αν και η συνήθης συμβουλή είναι «παίρνεις αντιβίωση; Φάε γιαούρτι», ο κανόνας αυτός έχει δύο εξαιρέσεις: τα αντιβιοτικά τετρακυκλίνη και μινοκυκλίνη.

Το ασβέστιο των γαλακτοκομικών προϊόντων μπορεί να ενωθεί με τα αντιβιοτικά αυτά, που χορηγούνται για την αντιμετώπιση προβλημάτων όπως η ακμή και η κυστίτιδα, οδηγώντας στον σχηματισμό μιας αδιάλυτης μάζας στο έντερο, η οποία δεν μπορεί να απορροφηθεί από τον οργανισμό.

Έτσι, μισό ποτήρι γάλα να πιει κανείς, μπορεί άθελά του να μειώσει την αποτελεσματικότητα των συγκεκριμένων αντιβιοτικών έως 80%.

Τι πρέπει να κάνετε; Να μην πιείτε γάλα και να μην φάτε γαλακτοκομικά τις δύο ώρες έπειτα από τη λήψη τους.

Φρούτα και χυμοί

Το γκρέιπ φρουτ περιέχει μια ουσία που λέγεται φουρανοκουμαρίνη και εμποδίζει την ομαλή λειτουργία ορισμένων ενζύμων στο έντερο, τα οποία είναι υπεύθυνα για να απομακρύνουν ξένα σώματα από τον οργανισμό. Η δράση αυτή έχει ως συνέπεια, να μην αποβάλλονται όσο γρήγορα πρέπει τα μόρια ορισμένων φαρμάκων, γεγονός που μπορεί να διπλασιάσει ή και να τριπλασιάσει ακόμα την ποσότητα που απορροφάται.

Αυτός είναι ο λόγος που συνιστάται να αποφεύγουν το γκρέιπ φρουτ (και τον χυμό του) όσοι παίρνουν φάρμακα για την καρδιά, για την καρδιακή αρρυθμία, για την κατάθλιψη, για τις αλλεργίες (αντισταμινικά), για την υπέρταση (αναστολείς διαύλων ασβεστίου), για την χοληστερόλη (στατίνες) ή για τις επιληπτικές κρίσεις.

Αντίστοιχα, οι χυμοί μούρων και ροδιού επιβραδύνουν την διάσπαση της βαρφαρίνης (χορηγείται για την πρόληψη των θρομβώσεων) και των αντικαταθλιπτικών, με συνέπεια να μειώνουν την αποτελεσματικότητά τους.

Επιπλέον, ο χυμός του γκρέιπ φρουτ αλλά και του πορτοκαλιού, αυξάνουν την απορρόφηση του ασβεστίου και της ασπιρίνης.

Πράσινα λαχανικά

Πολλά λαχανικά και βότανα, όπως το κουνουπίδι, το μπρόκολο, το σπανάκι, το λάχανο και το πράσινο τσάι, είναι πλούσια σε βιταμίνη Κ, η οποία ευνοεί την πήξη του αίματος.

Όταν τα τρόφιμα αυτά καταναλώνονται μαζί με αντιπηκτικά φάρμακα όπως η βαρφαρίνη (χορηγούνται για την «αραίωση» του αίματος και έτσι την πρόληψη των θρομβώσεων), η συνέπεια είναι να μην δρουν τα φάρμακα.

Αυτό δεν σημαίνει πως πρέπει κανείς να αποφεύγει εντελώς τα παραπάνω τρόφιμα, αλλά δεν είναι δυνατό να αποτελούν τη βάση της διατροφής του.

Φυτικές ίνες

Τα πλούσια σε φυτικές ίνες τρόφιμα (δημητριακά ολικής αλέσεως, φρούτα, λαχανικά, όσπρια) μπορεί να επιβραδύνουν την απορρόφηση πολλών φαρμάκων – μεταξύ αυτών της διγοξίνης (χορηγείται για την αρρυθμία), της μετφορμίνης (για τη ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα) και των στατινών (μειώνουν τη χοληστερόλη).

Ωστόσο, είναι σημαντικό να αποτελούν τμήμα της καθημερινής διατροφής, διότι θα επέλθει επιβράδυνση σε μηχανισμούς της πέψης που μπορεί να οδηγήσουν σε επικίνδυνη αύξηση των επιπέδων τους στον οργανισμό.

Τι πρέπει να κάνει ο ασθενής; Να μην τρώει τίποτα με φυτικές ίνες τις δύο ώρες έπειτα από τη λήψη του φαρμάκου – και να φροντίσει να καταναλώνει καθημερινά σταθερές ποσότητες τροφίμων με πολλές φυτικές ίνες.

Αλκοόλ

Το αλκοόλ αλληλεπιδρά με πάρα πολλά φάρμακα και με διαφορετικούς τρόπους, γι’ αυτό και ο γενικός κανόνας είναι να μην πίνετε αλκοόλ εάν παίρνετεοποιοδήποτε φάρμακο.

Ο κανόνας αυτός είναι ιδιαιτέρως αυστηρός όσον αφορά τα φάρμακα που δρουν στο κεντρικό νευρικό σύστημα - όπως τα αντικαταθλιπτικά (λ.χ. φλουοξετίνη) και τα αγχολυτικά (λ.χ. βενζοδιαζεπίνη) – διότι ο συνδυασμός μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια συνειδήσεως ή ακόμα και να αποδειχθεί επικίνδυνος.

Εξίσου αυστηρός είναι και όσον αφορά τα αντισταμινικά (χορηγούνται για τις αλλεργίες) αλλά και ορισμένα αντιβιοτικά (όπως οι κεφαλοσπορίνες). Και αυτό, διότι μπορεί να προκαλέσει επικίνδυνη υπνηλία και σοβαρά συμπτώματα (έντονο ερύθημα στο πρόσωπο, κεφαλαλγία, ναυτία και εμετό, ταχυπαλμία, και δύσπνοια) αντιστοίχως.

Πρόβλημα μπορεί να υπάρξει και με τα αγγειοδιασταλτικά φάρμακα (όπως το βιάγκρα) και την τρινιτρική γλυκερίλη (χορηγείται για την στηθάγχη), διότι χαλαρώνουν τα αιμοφόρα αγγεία και αν ληφθούν μαζί με αλκοόλ, εντείνεται η δράση τους. Σε τέτοια περίπτωση μπορεί να υπάρξει ίλιγγος ή επικίνδυνη πτώση της αρτηριακής πίεσης.

Για να είστε σίγουροι, ρωτήστε τον γιατρό σας εάν επιτρέπεται το αλκοόλ (το πιθανότερο είναι πως θα πει όχι) εάν παίρνετε αντιβιοτικά, αντιπηκτικά, αντικαταθλιπτικά, αντιδιαβητικά, αντισταμινικά, αντιεπιληπτικά φάρμακα ή φάρμακα για την στηθάγχη, παυσίπονα ή υπνωτικά.

Tips

Να ξέρετε ακόμα πως το αλκοόλ μαζί με φάρμακα, αυξάνει τις πιθανότητες ανεπιθύμητων ενεργειών όπως ο έμετος, η αιμορραγία του πεπτικού και η υπόταση.

Info

Αλληλεπιδράσεις φαρμάκων και τροφίμων
http://www.ext.colostate.edu/pubs/foodnut/09361.html

Επιμέλεια: Ρούλα Τσουλέα
tanea