Η αφηρημάδα μετά τα 40,... δεν είναι σημάδι για Αλτσχάιμερ

Η αφηρημάδα είναι ένα θέμα που συχνά-πυκνά απασχολεί τους μεσήλικες, καθώς συχνά την εκλαμβάνουν ως «προεόρτια» της νόσου του Αλτσχάιμερ. Αν και μερικές φορές όντως είναι, _ γράφει ο γιατρός της εφημερίδας «Τάιμς» του Λονδίνου δρ Μαρκ Πόρτερ _ στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων δεν είναι. Αντιθέτως, το να ξεχάσουμε ένα όνομα ή πού βάλαμε τα κλειδιά του αυτοκινήτου δεν είναι παρά ένα φυσιολογικό «κενό» το οποίο οι περισσότεροι άνθρωποι καθημερινά παρουσιάζουν.
Στην πραγματικότητα, αν αναλογιστούμε την έκταση και την πολυπλοκότητα των εργασιών που καθημερινά επιτελεί ο εγκέφαλός μας, είναι απορίας άξιον πώς η μνήμη μας δεν παρουσιάζει συχνότερα τέτοιου είδους «κενά».
Ο ανθρώπινος εγκέφαλος περιέχει τόσο πολλές πληροφορίες ώστε μερικές φορές είναι πιο αργός απ’ ό,τι επιθυμούμε _ ιδίως όταν περάσουν οι τρεις-τέσσερις πρώτες δεκαετίες της ζωής. Αυτό δεν πρέπει να μας προβληματίζει: σκεφθείτε πόσο πιο αργό έχει γίνει το κομπιούτερ σας τώρα που πια δεν είναι καινούργιο…
Ακόμα, όμως, κι αν η αφηρημάδα αποτελεί αληθινή διαταραχή μνήμης, είναι απίθανο να οφείλεται σε πρώιμη έναρξη νόσου του Αλτσχάιμερ ή άλλης μορφής άνοιας: οι συνηθέστερες αιτίες διαταραχής της μνήμης στους ενήλικες είναι τα προβλήματα, το στρες, το άγχος, η κατάθλιψη και ο κακός ύπνος, σύμφωνα με τον δρα Πόρτερ.
Σε τέτοιες περιπτώσεις, η όποια διαταραχή της μνήμης είναι παροδική και υποχωρεί μόλις βρεθεί και διορθωθεί η υποκείμενη αιτία.
Τα αληθινά προβλήματα μνήμης όντως μπορεί να έρθουν με την ηλικία, αλλά αποτελούν την εξαίρεση μάλλον παρά τον κανόνα. Τα κύτταρα του εγκεφάλου μας αρχίζουν να πεθαίνουν πολύ νωρίς στη ζωή (πριν καλά καλά ενηλικιωθούμε) και γι’ αυτό κάποιου βαθμού νοητική εκφύλιση είναι αναπόφευκτη καθώς μεγαλώνουμε. Ωστόσο, οι άνοιες όπως το Αλτσχάιμερ δεν αποτελούν αναπόφευκτη συνέπεια του γήρατος.
Ενας άνθρωπος στους 50 αναπτύσσει κάποια μορφή άνοιας μεταξύ 60 και 70 ετών, με την αναλογία να γίνεται ένας στους πέντε στην ηλικία των 85 ετών. Με άλλα λόγια, το 98% από εμάς θα φτάσει στα 70 του χρόνια χωρίς άνοια _ και οι δύο στους τρεις δεν θα την αναπτύξουν ποτέ.
Γενετική προδιάθεσηΜία νέα μελέτη υποδηλώνει ότι ο κίνδυνος αναπτύξεως νόσου του Αλτσχάιμερ είναι εν πολλοίς γενετικός και πέρα από τον έλεγχό μας. Αν και αυτό μπορεί να ανησυχήσει τους συγγενείς των πασχόντων, τα γονίδια δεν αποτελούν τον μοναδικό παράγοντα και οι περισσότεροι απ’ όσους έχουν γονιό ή παππού με άνοια, ουδέποτε θα την εκδηλώσουν και οι ίδιοι.
Υπάρχουν πολλά που μπορούμε να κάνουμε για να επηρεάσουμε τους περιβαλλοντικούς παράγοντες, οι οποίοι δρουν στη γενετική προδιάθεση και αυξάνουν περαιτέρω τον κίνδυνο.
Το πιο σημαντικό μέτρο για να διατηρήσουμε τις νοητικές ικανότητές μας είναι να ακολουθούμε το γνωμικό «ό,τι κάνει καλό στην καρδιά κάνει και στο κεφάλι». Ο εγκέφαλος εξαρτάται από την παροχή αίματος πολύ περισσότερο απ’ οποιοδήποτε άλλο όργανο και η στένωση των αρτηριών που τον τροφοδοτούν με αίμα είναι η πιο συνηθισμένη αιτία άνοιας μετά τη νόσο του Αλτσχάιμερ (η άνοια εξαιτίας της στένωσης αποκαλείται αγγειακή άνοια). Συνεπώς, να τρώτε υγιεινά, να μην καπνίζετε, να είστε δραστήριοι και αδύνατοι και να ελέγχετε τακτικά για σιωπηρές απειλές, όπως η υπέρταση, το αυξημένο σάκχαρο και οι παθολογικές τιμές χοληστερόλης.
Εξίσου σημαντικό είναι να ακολουθείτε το γνωμικό «χρησιμοποίησέ το, για να μην το χάσεις». Μπορεί να χάνουμε εγκεφαλικά κύτταρα από την ενηλικίωσή μας κιόλας, αλλά την απώλεια αυτή μπορούμε να την αντισταθμίσουμε φροντίζοντας να επικοινωνούν πιο τακτικά τα εναπομείναντα εγκεφαλικά κύτταρα μεταξύ τους. Συνεπώς, φροντίστε να έχετε πολλές κοινωνικές επαφές και να χρησιμοποιείτε το μυαλό σας όσο το δυνατόν περισσότερο.
Επιμέλεια: Ρούλα Τσουλέα
tanea