Οικόπεδο 12 με θέα τον πόλεμο,... στην Ανατ. Μεσόγειο...

Σαν να μην έφταναν η χρεο­κοπία, οι… τρόικες, τα… ΔΝΤ και οι λοιποί ευυπόληπτοι «φίλοι» μας και τοκογλύφοι, η κυβέρνηση οδηγεί τη χώρα στο πε­δίο της τουρκοϊσραηλινής σύγκρου­σης για το πετρέλαιο της νοτιοανατο­λικής Μεσογείου. Προφανώς, τα όσα περί μειωμένης εθνικής κυριαρχίας είχε αναφέρει ο Γ. Παπανδρέου δεν αφορούν μόνο στην οικονομία της χώ­ρας…

Η τετραήμερη – από την περασμέ­νη Κυριακή – επίσκεψη του υπουργού Άμυνας Πάνου Μπεγλίτη στο Ισραήλ έγινε σε μια στιγμή που η σύγκρουση Άγκυρας - Τελ Αβίβ κλιμακώθηκε επι­κίνδυνα. Πρόσχημα της σύγκρουσης μεταξύ των δύο πρώην φίλων, συμ­μάχων και αμερικανικών... «μαντρό­σκυλων» στην περιοχή, η άρνηση της κυβέρνησης του Ισραήλ να ζητήσει συγγνώμη για τους Τούρκους ακτιβιστές που σκότωσαν οι Ισραηλινοί κο­μάντο για να προστατεύσουν τον «νό­μιμο» (κατά τον ΟΗΕ) αποκλεισμό της Γάζας.
Η βαθύτερη, ωστόσο, αιτία του ανταγωνισμού έχει να κάνει με το ποι­ος είναι το αφεντικό στην πλούσια σε ενεργειακά κοιτάσματα περιοχή της νοτιοανατολικής Μεσογείου.
Η εικόνα του Έλληνα υπουργού Άμυνας να συνυπογράφει αυτήν ακρι­βώς τη στιγμή την αναβάθμιση της ελληνοϊσραηλινής στρατιωτικής συ­νεργασίας είναι ένα ισχυρό και προ­φανώς αρνητικό μήνυμα προς την Άγκυρα. Ταυτόχρονα όμως φέρνει την Ελλάδα στο πεδίο της αντιπαράθεσης, η οποία, σύμφωνα με όσα υποστηρί­ζουν οι γνωρίζοντες, δεν αποκλείεται να εξελιχθεί σε θερμή σύγκρουση.
Δεν θα πρέπει να περάσει απαρα­τήρητο το γεγονός ότι η Τουρκία έχει απειλήσει πως θα σταματήσει, χρησι­μοποιώντας κάθε μέσο, τις γεωτρή­σεις στο κυπριακό θαλάσσιο οικόπε­δο 12, που έχει προγραμματιστεί να αρχίσουν τον ερχόμενο μήνα. Αξιοση­μείωτη είναι ακόμη η διάθεση του Ισ­ραήλ να χρησιμοποιήσει (με κάθε μέ­σο) Ελλάδα και Κύπρο ως «στρατηγικό βάθος» και γέφυρα σύνδεσής του με την Ευρώπη.
Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι το Ισραήλ έχει αναγνωρίσει τα δικαιώ­ματα της ελληνικής ΑΟΖ στην περιοχή του Καστελόριζου, παρά την ατολμία της ελληνικής κυβέρνησης να προχω­ρήσει σε σχετική ανακοίνωση ανακή­ρυξης της εν λόγω ζώνης.
Ένας ακόμη κρίσιμος παράγοντας που θα παίξει ρόλο στις αναμενόμενες εξελίξεις στην περιοχή είναι η ανάμει­ξη της αμερικανικής εταιρείας Noble, η οποία έχει αναλάβει τη δουλειά της αξιοποίησης των κοιτασμάτων.
Σε παγίδα
Παγιδευμένη στο επικίνδυνο παι­χνίδι ισχύος μεταξύ Τουρκίας και Ισρα­ήλ, η ελληνική κυβέρνηση προσπαθεί, μάταια, να βγει από το πεδίο της κλι­μακούμενης έντασης. Πρόκειται για μια προσπάθεια να περιοριστούν οι οδυνηρές συνέπειες της εφαρμογής της αμερικανικής οδηγίας να μετατρα­πεί η Ελλάδα σε εργαλείο της εξωτε­ρικής πολιτικής του Τελ Αβίβ.
Ωστόσο τα περιθώρια διπλωματι­κών κινήσεων της κυβέρνησης είναι ευθέως ανάλογα με την οικονομική κατάσταση της χώρας: Ανύπαρκτα! Εξ αιτίας αυτής της αδυναμίας, άλλωστε, υποχρεώθηκε να εγκαταλείψει άρον - άρον την πολιτική της ελληνοτουρ­κικής προσέγγισης και από τον περα­σμένο Ιούνιο να ικανοποιήσει αστρα­πιαία την αμερικανική οδηγία για τη διαμόρφωση της στρατηγικής συνερ­γασίας με το Ισραήλ.
Διαρκής εκβιασμός
Από τη στιγμή που άνοιξε η ελλη­νική κερκόπορτα στους Αμερικανούς (ΔΝΤ), η Ουάσιγκτον έχει πολλαπλασι­άσει την έτσι κι αλλιώς τεράστια επιρ­ροή της στις «αποφάσεις» της κυβέρ­νησης. Ο εκβιασμός των ΗΠΑ προς την Αθήνα είναι διαρκής και συνοψίζεται στο δίλημμα που θέτουν οι επικεφα­λής του ΔΝΤ στην κυβέρνηση:
Η Ελλάδα είναι υποχρεωμένη, λένε οι Αμερικανοί σε κυβερνητικούς παρά­γοντες, να συμμορφωθεί, διαφορετικά θα μείνει με μια τρύπα 20 δισ. ευρώ. Τα χρήματα αυτά καλύπτουν οι πιστω­τές, αφού δεν υπάρχει η παραμικρή πρόσβαση στις αγορές. Αυτή η συμμόρφωση (εδώ αρχίζει η διατύπωση του εκβιασμού) μπορεί να γίνει με δύο τρόπους: είτε συντεταγμένα είτε άναρ­χα. «Συντεταγμένα» σημαίνει προσαρ­μογή της κυβέρνησης στους κανόνες του ΔΝΤ (Αμερικανών). «Άναρχα» ση­μαίνει «ανεξέλεγκτη χρεοκοπία, κοι­νωνικό χάος και καταστροφή».
Οι αμερικανικές εντολές
Οι συστηματικοί αναγνώστες ίσως ενθυμούνται ότι το «Π» εγκαίρως είχε προειδοποιήσει για τις αμερικανικές εντολές για τη διαμόρφωση μιας ελληνοϊσραηλινής στρατιωτικής συμμα­χίας. Πριν ακόμη αρχίσει η ταχύτατη διαδικασία της οικοδόμησης της στρα­τηγικής συνεργασίας, μέσα στον Ιού­λιο του 2010, το «Π» με δημοσιεύματά του επισήμανε ότι:
♦ Στις 28 Ιουνίου 2010 το αμερικανι­κό ινστιτούτο στρατηγικής πρόγνωσης (Stratfor) παρουσίασε σε ανάλυσή του τα γεωπολιτικά της Ελλάδας. Στην εν λόγω ανάλυση προβάλλεται το κατα­στροφικό σενάριο της πτώχευσης, της εξόδου από το ευρώ και της αδυναμί­ας της χώρας να προασπίσει τα κυρι­αρχικά της δικαιώματα. Από το 1820, σύμφωνα με την ανάλυση του Stratfor, η Ελλάδα ουδέποτε υπήρξε τόσο μόνη όσο σήμερα.
♦ Οι αμερικανικές προβλέψεις - επι­θυμίες που διατυπώνονται από το Stratfor καλούν την Ελλάδα, αν επι­θυμεί να επιβιώσει, να προσπαθήσει να φανεί χρήσιμη σε κάποιον μεγά­λο παίκτη της σκακιέρας. Καθώς, δε, πρόκειται για αμερικανικές προβλέ­ψεις, είναι προφανές ότι οι ΗΠΑ υπο­δεικνύουν στην Αθήνα τι πρέπει να κάνει, καθώς... δεν έχει να ελπίζει το παραμικρό από την Ε.Ε. «Το ερώτημα δεν είναι αν, αλλά πότε η Ε.Ε. θα βγά­λει από την πρίζα την Ελλάδα» υπο­γραμμίζει χαρακτηριστικά το αμερι­κανικό ινστιτούτο.
♦ Οι πρώτες αναφορές και εκτιμήσεις του ελληνικού Τύπου σχετικά με τις προβλέψεις του Stratfor έκαναν τότε λόγο για την αμερικανική προτροπή περί ελληνοτουρκικής συνδιαχείρισης του Αιγαίου. Ωστόσο, παράγοντες της ελληνικής κυβέρνησης υπογράμμιζαν πως οι αμερικανικές επιθυμίες - εντο­λές δεν αφορούν τα ελληνοτουρκικά. Αυτό που ζητούν οι Αμερικανοί είναι η οικοδόμηση μιας σταθερής και ισχυρής συνεργασίας της Ελλάδας με το Ισραήλ.
♦ Όσο η Τουρκία προσπαθεί να εξε­λιχθεί σε τοπική υπερδύναμη αγνο­ώντας τα αμερικανικά συμφέροντα (σχέσεις με Ρωσία - Ιράν, υπονόμευση του αμερικανικού προτεκτοράτου στο ιρακινό Κουρδιστάν) τόσο πιο πολύ το­ποθετείται στον άξονα του κακού, δη­λαδή στους γεωπολιτικούς αντιπάλους των ΗΠΑ. Από την άλλη, το Ισραήλ εξακολουθεί να παραμένει ο πιστός και πανίσχυρος εταίρος των ΗΠΑ στην πε­ριοχή, που μπορεί να «αστυνομεύει» τις πυρηνικές φιλοδοξίες του Ιράν, με το οποίο επιχειρεί βήματα συνεργασί­ας η Άγκυρα.
♦ Αν λοιπόν η Ελλάδα θέλει να επιβι­ώσει, διαβάζοντας (πίσω από τις γραμ­μές του Stratfor) τις αμερικανικές οδη­γίες - εντολές, θα πρέπει να οικοδομή­σει τη συνεργασία με το Ισραήλ, του οποίου τις στρατιωτικές δυνατότητες δεν μπορεί να αγνοήσει η Τουρκία.
Σκηνικό έντασης
Όπως είναι πια γνωστό, η κυβέρνη­ση Παπανδρέου «συμμορφώθηκε» απόλυτα με τις αμερικανικές εντολές και στη διαμάχη μεταξύ Τουρκίας - Ισ­ραήλ τοποθετεί την Ελλάδα στο πλευ­ρό του Τελ Αβίβ.
Η τρέχουσα κατάσταση στις σχέσεις Ισραήλ - Τουρκίας περιγράφεται από τις ανακοινώσεις Ερντογάν την περα­σμένη Τρίτη για την πλήρη αναστολή των εμπορικών, στρατιωτικών, αμυντι­κών και βιομηχανικών σχέσεων με το Ισραήλ.
Ο Τούρκος πρωθυπουργός μάλιστα προανήγγειλε ότι η απόφαση αυτή θα συνοδευτεί κι από άλλα μέτρα. Σύμ­φωνα με όσα είπε ο... (πρώην) φίλος του Γ. Παπανδρέου, η Άγκυρα θα επι­βάλει περαιτέρω κυρώσεις κατά του Ισραήλ, ενώ υπογράμμισε ότι τα τουρ­κικά πολεμικά πλοία θα κάνουν πιο συχνή την παρουσία τους στα νερά της ανατολικής Μεσογείου.
Οι δηλώσεις του Τούρκου πρωθυ­πουργού ακολούθησαν μια σειρά γε­γονότα που κλιμάκωσαν την ένταση μεταξύ των δύο χωρών:
♦ Η απέλαση του Ισραηλινού πρε­σβευτή μετά την άρνηση του Τελ Αβίβ να ζητήσει «συγγνώμη» για την επι­δρομή στη νηοπομπή ακτιβιστών με προορισμό τη Γάζα το 2010, η οποία είχε αποτέλεσμα τον θάνατο εννέα Τούρκων.
♦ Η Έκθεση του ΟΗΕ, που δημοσιοποι­ήθηκε την περασμένη εβδομάδα και κατέληγε στο συμπέρασμα ότι το Ισρα­ήλ χρησιμοποίησε «υπερβολική βία» στην επιδρομή, αλλά ο ναυτικός απο­κλεισμός της Γάζας ήταν νόμιμος.
♦ Η τουρκική δέσμευση να οδηγήσει την υπόθεση στο Διεθνές Δικαστήριο.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Ερντογάν με τις δηλώσεις του την Τρίτη φρόντι­σε να δώσει προοπτική στην ένταση, αφήνοντας ανοικτό το ενδεχόμενο να επισκεφθεί τη Γάζα. Κάτι που ακόμη αξίζει να σημειωθεί είναι η διάθεση της Άγκυρας να αναζητήσει στήριξη στην κλιμάκωση της έντασης με το Ισ­ραήλ ανάμεσα στα αραβικά κράτη και ειδικά την Αίγυπτο, την οποία ανακοί­νωσε πως θα επισκεφτεί μέχρι το τέ­λος του μήνα.
Η Αίγυπτος, ας μην ξεχνάμε, δια­θέτει Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη στη νοτιοανατολική Μεσόγειο, η οποία συνορεύει με την ελληνική (στην πε­ρίπτωση που αναγνωριστεί ΑΟΖ για το Καστελόριζο) ή την τουρκική ΑΟΖ (στην περίπτωση που το ελληνικό νησί «σβηστεί» από τον χάρτη).
Συμπέρασμα
Ο Γιώργος Παπανδρέου και η κυβέρ­νησή του έχουν προσφέρει μεγάλες υπηρεσίες στην αμερικανική εξωτερι­κή πολιτική. Κατ’ αρχήν άνοιξαν το πα­ράθυρο για να παίξουν μπάλα οι Αμε­ρικανοί (ΔΝΤ) εντός της ευρωζώνης. Επίσης, συμφώνησαν να μετατραπεί η Ελλάδα σε εργαλείο του Ισραήλ που λειτουργεί ως υπεργολάβος των Αμε­ρικανών στην περιοχή. Όλα αυτά δεί­χνουν ότι ο Γ. Παπανδρέου έκανε «υπό­γεια» - όπως οι διαπραγματεύσεις για την προσφυγή στο ΔΝΤ - μια τρομακτι­κής σημασίας στρατηγική επιλογή για τη χώρα.
Η αποτίμηση αυτής της επιλογής θα γίνει στο μέλλον και θα εξαρτηθεί από το αν το (αμερικανικό) στρατόπεδο που διάλεξε ο πρωθυπουργός νικήσει στην ευρύτερη γεωπολιτική σύγκρου­ση που βρίσκεται σε εξέλιξη.
Προς το παρόν, πάντως, η χώρα συ­γκλονίζεται από τις συνέπειες αυτής της επιλογής και ο Παπανδρέου βλέ­πει ότι ο πολιτικός του χρόνος εξανε­μίζεται στο τώρα.
Ετοιμάζονται τρυπάνια

Παρά τους τουρκικούς τσαμπουκάδες, στην Αθή­να κοιμούνται ήσυχοι σχετικά με την έναρξη των (υπέρ του Ισραήλ) ερευνών της εταιρείας Noble Energy στην ΑΟΖ της Κύπρου και ειδικότερα στο οι­κόπεδο με τον αριθμό 12. Οι αναλύσεις «τους» λένε ότι οι Τούρκοι δεν πρόκειται ποτέ να επιτεθούν σε μια εταιρεία αμερικανικών συμφερόντων. Και ως εκ τούτου διατηρούν την ψυχραιμία τους απέναντι στις τουρκικές απειλές.
Το «πρόβλημα» είναι ότι, στις ημέρες του οικονο­μικού πολέμου, οι διαφορές δεν λύνονται μόνο με τα όπλα (όπως παραδοσιακά απειλούν οι... άκομψοι Τούρκοι), αλλά και με πιο εκλεπτυσμένες μεθόδους, όπως, ας πούμε, οι εξαγορές. Το ερώτημα λοιπόν είναι αν η («ευγενική», όπως λέει και το όνομά της) εταιρεία Noble Energy αντέχει το βάρος αυτού του προγράμματος, έστω κι αν έχει τις πλάτες του Ισραήλ και της (χώρας - μέλους της Ε.Ε.) Κύπρου.
Η Noble Energy, που έχει αναλάβει την ανάπτυξη και αξιοποίηση στο κοίτασμα Λεβιάθαν, είναι αλήθεια δεν συγκαταλέγεται μεταξύ των ενεργειακών κολοσ­σών. Αυτό δεν είναι κακό, ούτε όμως και απαραίτητα καλό. Τι σημαίνει;

Ας δούμε την καλή πλευρά των πραγμάτων: Η Noble δεν εντάσσεται στους άξονες συμφερόντων των αμε­ρικανικών πετρελαϊκών κολοσσών. Άρα μπορεί να λειτουργεί πιο αυτόνομα υπέρ του πελάτη (Ισραήλ), διατηρώντας όμως (και αυτό έχει τη μεγαλύτερη ση­μασία) μια αμερικανική υπογραφή στο έργο.
Ποια είναι όμως η Noble; Πρόκειται για μικρή εταιρεία με άριστο ισολογι­σμό, που μέχρι τώρα έχει πετύχει σε πολλές μεσαίες δουλειές. Και ο Λε­βιάθαν είναι το μεγαλύτερο κοίτα­σμα που έχει ανακαλύψει.
Δικαιολογημένα, λοιπόν, πριν από μισό χρόνο περίπου, στις 9 Φεβρουα­ρίου, ο διευθύνων σύμβουλος της Noble Τσαρλς Ντέιβιντσον έριξε λάδι στη φωτιά   ' της ανατολικής Μεσογείου θέλοντας να διαφημίσει την πραμάτεια του. Και ανακοί­νωσε ότι η εμπορική παραγωγή αε­ρίου από τον Λεβιάθαν θα αρχίσει το 2016, χρονιά που θα έχει αναπτυ­χθεί πλήρως το κοίτασμα. Από τότε οι χλιαρές τουρκικές οχλή­σεις έγιναν εντονότερες. Το ίδιο και οι ανησυχίες των «μεγάλων» της πετρελαϊκής κοινότητας.
Μεγάλη δουλειά
Λίγο αργότερα, στα τέλη της άνοιξης, ένα δημοσίευμα στο περιοδικό «Fortune» έδειχνε την  αγωνία των μεγάλων. Παράλλη­λα πρότεινε και τον συμβιβασμό λέγοντας στη Noble να δεχθεί τη «βοήθεια του συστήματος» για να φέρει σε πέρας τη δουλειά, που μάλλον είναι πιο με­γάλη από εκείνη.
Το δημοσίευμα έλεγε ότι η Noble χτύπησε «χρυσό» σε μία περιοχή που όλοι οι μεγάλοι νόμιζαν ότι δεν υπήρχε τίποτε, για να ανακαλύψει ένα κοίτασμα 16 τρισεκατομμυρίων κυβικών ποδών αερίου, που είναι το μεγαλύτερο υποθαλάσσιο της τελευταίας δεκαε­τίας. Και τώρα, συμπληρώνει με νόημα, η μικρή ανεξάρτητη εταιρεία θα πρέπει να διαχειριστεί την επι­τυχία της, προσθέτοντας φυσικά ότι μια μεγαλύτερη πολυεθνική θα ένιωθε πιο «άνετα» με μια τέτοια ανα­κάλυψη.
Το δημοσίευμα, που καταγράφει όλα τα αρνητικά σενάρια, αναφέρει ως πρώτο σημαντικό εμπόδιο ότι το αέριο θα πρέπει να υγροποιηθεί για να μεταφερθεί και πως η πλησιέστερη σχετική εγκατάσταση βρίσκε­ται στο Κατάρ. Προσθέτει πως μια εταιρεία του μεγέ­θους της Noble θα πρέπει να καταφύγει σε συμμαχίες ακόμη και για να κατασκευάσει έναν αγωγό μεταφο­ράς προς τον όποιο σταθμό υγροποίησης.
Σημειώνει ακόμη ότι το Ισραήλ ως χώρα δεν θα δεί­ξει τόσο μεγάλο ενδιαφέρον για τον Λεβιάθαν, μια και θα καλύψει τις εσωτερικές του ανάγκες από το κοίτα­σμα του Ταμάρ (επίσης της Noble), που θα λειτουργή­σει από το 2012. Όλα αυτά ως... προειδοποίηση.
Γεωπολιτικές ισορροπίες
Έχοντας πίσω της ένα... φορμαρισμένο Ισραήλ, η Noble μάλλον θα πουλήσει ακριβά το τομάρι της. Αν το κοίτασμα περάσει στα χέρια των κολοσσών, η ανάπτυξή του θα περάσει πρακτικά στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Και τότε τίποτε δεν είναι βέβαιο...
Αυτό που παραμένει σίγουρο είναι ότι το νέο κοί­τασμα προσθέτει βαριά δεδομένα στις γεωπολιτικές ισορροπίες της ανατολικής Μεσογείου στην κατεύθυνση υλοποίησης της στρατη­γικής του Ισραήλ για έναν ενερ­γειακό άξονα Ισραήλ - Κύπρου - Ελλάδας. Με τη διαφορά ότι η Ελλάδα του Μνημονίου και της τρόικας δεν έχει την απαραίτητη προβολή ισχύος για να καλύψει τις εξελίξεις εάν χρειαστεί.
Στην επίσκεψή του στην Αθήνα ο Νετανιάχου είχε προβάλει και επισήμως το θέμα προτείνοντας τη μεταφορά του ισραηλινού φυσι­κού αερίου στην Ευρώπη με ελληνική σύ­μπραξη. Η Ελλάδα, όμως, κράτησε χα­μηλούς τόνους.
Οι Ευρωπαίοι, από την πλευρά τους, παρακολουθούν µε προσοχή τις εξελίξεις στην ανατολική Μεσόγειο, αλ­λά ακόμη δεν έχουν αποφασίσει αν η Ε.Ε. θα εντάξει τα νέα κοιτάσµατα στην ενεργειακή πολιτική της.
Η πρόσφατη επίσκεψη Μέρκελ, πάντως, στην Κύπρο και η υπο­στήριξη της ελληνοκυπριακής πλευράς έδωσε πόντους στην κοινή επένδυση. Ιδιαίτερα καθώς οι Ισραηλινοί ήδη έχουν προτείνει τη δημι­ουργία τερματικού σταθμού υγροποίησης του αερί­ου στην Κύπρο για μεταφορά του καυσίμου στην Ευ­ρώπη, ώστε να κλειδώσουν το ντιλ με ευρωπαϊκή βού­λα. Οπότε καταλαβαίνετε τι έχει να γίνει στην Κύπρο ύστερα από την πικρή εμπειρία με τις εκρήξεις στο Μαρί. Καθώς οι εγκαταστάσεις υγροποίησης δεν είναι ό,τι ασφαλέστερο στον κόσμο...
pontiki