Ο γολγοθάς,... των ελληνικών επιχειρήσεων

 

Ασφυκτική η πίεση από τράπεζες και προμηθευτές

Το πρωί της περασµένης Τρίτης – λίγες ώρες µετά την ανακοίνωση του πρωθυπουργού κ. Γ. Παπανδρέου για την προκήρυξη δηµοψηφίσµατος – ένα «φλύαρο» µήνυµα µέσω fax έφθασε στο γραφείο του επικεφαλής µιας από τις µεγαλύτερες εξαγωγικές επιχειρήσεις του κλάδου των τροφίµων. Προερχόταν από τον επί χρόνια προµηθευτή του από τη Γερµανία και ζητούσε από τον έλληνα συνεργάτη του να απαντήσει σε µία σειρά ερωτήσεις – όπως, π.χ., «τι επιπτώσεις θα έχουν οι ενέργειες του πρωθυπουργού σας στην οικονοµία;» –, διότι όπως εξηγούσε η ασφαλιστική του εταιρεία, η οποία ασφαλίζει τα προϊόντα που πουλάει στην Ελλάδα, δεν είναι σε θέση να ερµηνεύσει τις εξελίξεις και ως εκ τούτου δεν µπορεί να συνεχίσει την ασφάλισή τους.

Και φυσικά ο γερµανός επιχειρηµατίας υπονοούσε ότι χωρίς ασφάλιση δεν µπορεί να στείλει τα προϊόντα του στην Ελλάδα – πρόκειται για πρώτες και βοηθητικές ύλες. Πανικόβλητος λοιπόν ο έλληνας επιχειρηµατίας έστειλε το πρωί της Παρασκευής στελέχη του στη Γερµανία για να εξηγήσουν τα όσα συµβαίνουν στην ελληνική πολιτική σκηνή στους ασφαλιστές του προµηθευτή του, έχοντας βεβαίως και περισσότερο «υλικό» µετά και τις τελευταίες πολιτικές εξελίξεις.

Το παραπάνω περιστατικό είναι απολύτως αληθές και είναι µόνο ένα από τα χιλιάδες παρόµοια που συµβαίνουν στην αγορά. Τουλάχιστον για τους επόµενους έξι µήνες οι ελληνικές επιχειρήσεις έχουν να διανύσουν έναν γολγοθά, αφού η αθέτηση πληρωµών του ∆ηµοσίου – έστω και σε εθελοντική βάση – δηµιουργεί νέα δεδοµένα στις συναλλαγές τους µε το εξωτερικό, είτε πρόκειται για εισαγωγείς είτε για εξαγωγείς. Παράλληλα οι τράπεζες, έχοντας να αντιµετωπίσουν τις δικές τους ζηµιές από την αποµείωση των οµολόγων, θα περιορίσουν και άλλο τις χορηγήσεις τους, δηµιουργώντας κλίµα ασφυξίας στην αγορά. Είναι χαρακτηριστικό ότι µερικές φορές η καχυποψία των προµηθευτών των ελλήνων επιχειρηµατιών ξεπερνά τα όρια, αφού τους ζητούν να δεσµευθούν ενυπόγραφα ότι οι παραγγελίες του 2012 ή και του 2013 θα πληρωθούν σε... ευρώ.

Το περιβάλλον στο οποίο καλούνται να λειτουργήσουν οι επιχειρήσεις έχει γίνει εχθρικό. Πρόσφατα επιχειρηµατίας προσκόµισε στη βρετανική επιχείρηση µε την οποία συνεργάζεται εγγυητική επιστολή πολύ µεγάλης ελληνικής τράπεζας, αλλά οι Βρετανοί την έριξαν στον κάλαθο των αχρήστων, ζητώντας του να προκαταβάλει τα χρήµατα για τα προϊόντα που ήθελε να αγοράσει. Καθεµία επιχείρηση αποτελεί και µία ξεχωριστή δραµατική περίπτωση. Οµιλος από τον κλάδο των τροφίµων µε ισχυρής επωνυµίας προϊόντα – αλλά µε υψηλό δανεισµό – ξέµεινε από πρώτες ύλες, διότι οι γερµανοί και οι ισπανοί συνεργάτες του ζητούν να τους προκαταβάλει τα χρήµατα. Η ελληνική εταιρεία, για να µπορέσει να χρηµατοδοτήσει τις εισαγωγές των πρώτων υλών, δεν έχει άλλη λύση παρά να «σκοτώσει» τις τιµές των προϊόντων της, δηλαδή να πουλήσει κάτω του κόστους παραγωγής.

Είναι γεγονός ότι στην πιο επισφαλή θέση βρίσκονται οι ελληνικές επιχειρήσεις που έχουν υψηλό δανεισµό. Αυτές οι επιχειρήσεις αντιµετωπίζουν δύο ειδών προβλήµατα: πρώτον, οι ξένοι συνεργάτες τους από τους τρεις, τέσσερις ή και πέντε µήνες που τους έδιναν πίστωση, πλέον στην καλύτερη περίπτωση δεν τους δίνουν µεγαλύτερη από 30 ηµέρες και, δεύτερον, οι τράπεζες µειώνουν συνεχώς τις «γραµµές πίστωσης», ενώ σε αρκετές περιπτώσεις ζητούν την επιστροφή των κεφαλαίων που έχουν δανείσει ή ζητούν υπέρµετρες εγγυήσεις. Οι εταιρείες µε χαµηλό δανεισµό πιστοδοτούνται από τις τράπεζες µε επιτόκια ύψους 6,5%-7,5%, ενώ όσες έχουν υψηλό δανεισµό µε επιτόκια που φθάνουν ακόµη και το 11%-12%.

Ο κίνδυνος που υπάρχει πολλές ελληνικές εταιρείες να αλλάξουν χέρια αυτή την περίοδο είναι πιο µεγάλος από ποτέ. Στη διάρκεια των τελευταίων µηνών ορισµένα distress funds – επενδύουν σε υπερδανεισµένες εταιρείες – χτυπούν τις πόρτες των τραπεζών για να «αγοράσουν» τις δανειακές υποχρεώσεις επιχειρήσεων, ζητώντας όµως εκπτώσεις που µπορούν να προ σεγγίσουν και το 70%. Ενδιαφέρονται κυρίως για κλάδους όπως του real estate, της ιχθυοκαλλιέργειας, του φαρµάκου και εταιρειών παραγωγής γενετικού υλικού. Λόγω των µεγάλων εκπτώσεων που ζητούνται από τα funds, τέτοιες συναλλαγές δεν έχουν γίνει ακόµη, αλλά δεδοµένης της οικονοµικής επιδείνωσης εκτιµάται ότι δεν θα αργήσουν...

Στέλεχος µεγάλης εταιρείας τροφίµων από τη Βόρεια Ελλάδα περιγράφει µιλώντας στο «Βήµα» τον φαύλο κύκλο των χρηµατοδοτήσεων και των προβληµάτων ρευστότητας που προκαλεί: «Εισάγουµε όλες σχεδόν τις πρώτες και βοηθητικές ύλες που χρησιµοποιούµε για την παραγωγή των προϊόντων της και οι επί χρόνια προµηθευτές της µας περιόρισαν τον χρόνο πίστωσης από τέσσερις σε έναν µήνα. Παράλληλα αυξήθηκαν οι τιµές όλων σχεδόν των υλών που χρη σιµοποιούµε, και µάλιστα σηµαντικά. Από την άλλη πλευρά όµως, καταβάλλουµε απεγνωσµένη προσπάθεια να πληρωνόµαστε από τους πελάτες µας στους τρεις µήνες και φυσικά ούτε λόγος δεν µπορεί να γίνει για ανατιµήσεις σε αυτές τις συνθήκες. Ετσι εξανεµίζονται τα περίπου 3 εκατ. ευρώ κέρδη µας».

Εταιρεία από τον ευρύτερο κλάδο της κλωστοϋφαντουργίας από τη Θεσσαλία αναφέρει στο «Βήµα» ότι οι προµηθευτές της όχι µόνο µείωσαν τον χρόνο πληρωµών από έξι µήνες σε τέσσερις, αλλά έβαλαν και τόκο, τον οποίο ενσωµάτωσαν στην τιµή των προϊόντων που η ελληνική εταιρεία εισάγει. «Πρόκειται για συνεργάτες που έχουµε χρόνια, που τους ξέρουµε και µας ξέρουν, αλλά δυστυχώς η κατάσταση της χώρας µπαίνει ανάµεσά µας» λένε στελέχη της εταιρείας µε παράπονο προς «Το Βήµα».

ΠΛΗΡΩΜΗ... ΣΕ ΔΡΑΧΜΕΣ

«Προληπτικές κινήσεις» σε περίπτωση εξόδου της Ελλάδας από την ευρωζώνη λαμβάνουν tour operators. Σύμφωνα με έγγραφο της TUI Nordic που έχει αποσταλεί σε ξενοδόχους των Χανίων πρόσφατα, όπως αναφέρει το μέλος ΔΣ του ΞΕΕ κ. Ν. Κόρακας, ο ταξιδιωτικός οργανισμός προσθέτει έναν όρο στο συμβόλαιο, με βάση τον οποίο προβλέπεται πληρωμή σε δραχμές, στην περίπτωση που το ευρώ πάψει να ισχύει ως νόμισμα κατά την εκτέλεση του συμβολαίου. Παρόμοια ειδοποίηση έχουν λάβει ξενοδόχοι σε Ρόδο, Κω και Σάμο.

Διπλάσιο το factoring

Χρυσές δουλειές για τις εταιρείες ασφάλισης πιστώσεων

Στη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας η δραστηριότητα δύο συγκεκριμένων κατηγοριών επιχειρήσεων, του factoring και της ασφάλισης πιστώσεων, ακολουθούσε φυσιολογικούς ρυθμούς. Στα χρόνια της κρίσης όμως τα δεδομένα άλλαξαν, όλο και περισσότεροι λιανέμποροι βρίσκονται σε επισφαλή θέση, λόγω της μείωσης της κατανάλωσης, και ως εκ τούτου οι προμηθευτές φοβούνται μήπως δεν «πάρουν τα λεφτά τους» και έτσι, «για να έχουν το κεφάλι τους ήσυχο», ασφαλίζουν τις πωλήσεις τους. Από την άλλη πλευρά, ο σταδιακός αποκλεισμός των εταιρειών από τον απευθείας τραπεζικό δανεισμό έχει αναπτύξει σημαντικά το εργαλείο της Προεξόφλησης Επιχειρηματικών Απαιτήσεων ή αλλιώς factoring. Πρόκειται για μια τριγωνική συναλλαγή που προσφέρει στην εταιρεία που αναζητεί κεφάλαια και έχει ανάγκη γρήγορης χρηματοδότησης.

Ειδικότερα, η εταιρεία που αναζητεί χρηµατοδότηση εκχωρεί τις απαιτήσεις που έχει από τρίτους (τιµολόγια), δηλαδή από τους πελάτες της, σε επιχείρηση factoring, που στην πλειονότητά τους είναι θυγατρικές τραπεζών. Η εταιρεία factoring αγοράζει το τιµολόγιο δίνοντας στον επιχειρηµατία περίπου το 80% της αξίας του µείον τα έξοδα διαχείρισης, τα οποία κυµαίνονται γύρω στο 1%. Στη συνέχεια, όταν η εταιρεία εισπράξει το ποσό από τον οφειλέτη, επιστρέφει και τη διαφορά στον αρχικό κάτοχο του τιµολογίου, αλλά µε ένα επιτόκιο 3µηνο Euribor + επιτόκιο 5%-6%.

Στην Ελλάδα είναι καταγεγραµµένες 12 εταιρείες factoring o τζίρος των οποίων (αξία ονοµαστικών τιµολογίων) διαµορφώθηκε στο τέλος του 2010 σε 14,7 δισ. ευρώ (1,25 δισ. ευρώ από το διεθνές factoring) έναντι 7 δισ. ευρώ το 2007. Τα στοιχεία του 2011 δείχνουν περαιτέρω άνοδο, γι’ αυτό άλλωστε τα τµήµατα factoring είναι από τις πιο κερδοφόρες διευθύνσεις των τραπεζών.

Σύµφωνα µε στοιχεία της Neurosoft, εταιρείας παροχής εξειδικευµένου λογισµικού για factoring, οι αυξητικές τάσεις θα συνεχίσουν στη χώρα µας, µια και το factoring αντιστοιχεί σε µόλις 6,7% του ΑΕΠ.

«Ούτε ένα ευρώ για νέο δάνειο»

Με τη νέα εκροή καταθέσεων σκληραίνει η γραμμή των τραπεζών απέναντι στις επιχειρήσεις

Σκληραίνει ακόµη περισσότερο η γραµµή των τραπεζών απέναντι στις επιχειρήσεις, αφού οι τελευταίες πολιτικές εξελίξεις προκάλεσαν νέα εκροή καταθέσεων και, σε συνδυασµό µε τον αποκλεισµό τους από τη διατραπεζική αγορά, η εντολή που δίνεται στα αρµόδια τµήµατα είναι: «Ούτε ένα ευρώ νέο δάνειο». Ηδη γίνεται ξεκαθάρισµα ακόµη και των καλών πελατών, όπου επιτρέπονται µόνο οι αναδιαρθρώσεις. Ακόµη και εκεί όπου ανάβει «πράσινο φως» τα επιτόκια φθάνουν και το 10%, αφού όλες σχεδόν οι ελληνικές τράπεζες που έχουν προσφύγει στον µηχανισµό Παροχής Εκτακτης Ρευστότητας (ELA) δανείζονται µε επιτόκιο 3,5% έναντι 1,5% -2% που έπαιρναν τις καλές ηµέρες από την ΕΚΤ.

Μάλιστα, στην προσπάθεια να φέρουν τον δείκτη των Κυρίων Βασικών Ιδίων Κεφαλαίων (Core Tier 1) στο 9,5%, πουλάνε στοιχεία του ενεργητικού τους. Ξένη τράπεζα που δραστηριοποιείται στη χώρα µας καλεί ενήµερους πελάτες της να εξοφλήσουν τα δάνειά τους καταβάλλοντας το 90% των οφειλών τους. Σύµφωνα µε τα τελευταία στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, τα υπόλοιπα επιχειρηµατικών δανείων έφθαναν τα 121 δισ. ευρώ και 16 δισ. ευρώ ήταν τα δάνεια σε ελεύθερους επαγγελµατίες, αγρότες και ατοµικές επιχειρήσεις.

Οι διοικήσεις των τραπεζών αναµένουν την οριστικοποίηση της συµφωνίας της Συνόδου Κορυφής, από την οποία θα προκύψουν οι τελικές ζηµιές από το πρόγραµµα ανταλλαγής οµολόγων. Στο ποσό αυτό θα προστεθούν οι ζηµιές που θα προκύψουν από τον έλεγχο της Blackrock στα δανειακά τους χαρτοφυλάκια. Εκτιµάται ότι οι κεφαλαιακές απαιτήσεις δεν πρόκειται να ξεπεράσουν τα 30 δισ. ευρώ.



Ρεπορτάζ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΧΑΡΟΝΤΑΚΗΣ - ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΩΤΣΗΣ

tovima