City Break,... στη Σόφια

Oλιγοήμερη απόδραση με αφορμές ιστορικές, θρησκευτικές, πολιτιστικές, νέα ξενοδοχεία, ανερχόμενη αγορά, αλλά και ρετρό εικόνες σοσιαλιστικού ρεαλισμού.

Υπάρχει μια φράση που συνοψίζει εύστοχα την εικόνα της Σόφιας: «είναι η πόλη που μεγαλώνει, αλλά δεν γερνάει», με ευθεία αναφορά στα διαρκώς αναπτυσσόμενα προάστιά της, τα οποία φιλοξενούν
περίπου το 1/5 των 7,5 εκατομμυρίων κατοίκων της γειτονικής χώρας. Η πρώτη εικόνα για όποιον εισέρχεται στη Σόφια είναι αυτή μιας πυκνοδομημένης πόλης, με σοσιαλιστικής αισθητικής συγκροτήματα πολυκατοικιών. Ομως το ενδιαφέρον για τον επισκέπτη εντοπίζεται στο ιστορικό κέντρο της πόλης, εκεί όπου διασώζεται μια σειρά κτιρίων των προηγούμενων αιώνων και βρίσκονται τα πιο αξιόλογα δημόσια κτίρια, μουσεία, πάρκα, ναοί, τζαμιά και συναγωγές, δρόμοι αγορών κ.ά.
Η καρδιά της Σόφιας εντοπίζεται μέσα στο ακανόνιστο οκτάγωνο που σχηματίζεται από τον εσωτερικό περιφερειακό δρόμο της πόλης. Εδώ οι ρυθμοί είναι πιο ανθρώπινοι. Εάν ξεκινήσετε την εξερεύνηση της πόλης με βάση την πλατεία της Sveta Nedelya (Αγίας Κυριακής), ο προσανατολισμός είναι εύκολος και περπατώντας θα δείτε σε κοντινή απόσταση τα περισσότερα αξιοθέατα. Στο κέντρο της πλατείας βρίσκεται η ομώνυμη βυζαντινή εκκλησία, η οποία χτίστηκε στη θέση εκκλησίας του 10ου αιώνα που προϋπήρχε και είναι ο δεύτερος σημαντικότερος ναός της πόλης, μετά αυτόν του Aleksandar Nevski. Στα ανατολικά της πλατείας, ένα χαμηλό πορτάκι οδηγεί στον πιο ατμοσφαιρικό ναό της πόλης, το μεσαιωνικό παρεκκλήσι Sveta Petka Paraskeva.
VITOSHA, Η ΑΚΡΙΒΟΤΕΡΗ ΟΔΟΣ
Η 22η ακριβότερη λεωφόρος της Ευρώπης ξεκινά από τα νότια της πλατείας και πολύ εύλογα ονομάζεται Vitosha, αφού στο βάθος της αντικρίζει κανείς το αγαπημένο βουνό της πόλης. Στη λεωφόρο αυτή θα βρείτε τα πιο στυλάτα καταστήματα, cafés και εστιατόρια, και είναι ο κατάλληλος δρόμος για να πιάσετε το σφυγμό των nouveaux riches της πόλης, να δείτε και να σας δουν. Σε αρκετά κάθετα δρομάκια της Vitosha θα συναντήσετε πιο εναλλακτικά cafés και εστιατόρια. Στα αξιοθέατα της οδού συγκαταλέγεται το εμβληματικό δικαστικό μέγαρο με τα σιδερένια λιοντάρια στην πρόσοψή του, στο βόρειο άκρο της λεωφόρου.
ΜΙΑ «ΜΙΚΡΗ ΒΙΕΝΝΗ»
Η καρδιά της μεταπολεμικής κομμουνιστικής Σόφιας βρισκόταν στην πλατεία Nezavisimost (βόρεια της πλατείας Sveta Nedelya), μια μακρόστενη πλατεία στις τρεις πλευρές της οποίας χτίστηκαν μεταπολεμικά αυστηρά κτίσματα-μεγαθήρια, για να στεγάσουν την κομματική νομενκλατούρα. Σήμερα εδώ στεγάζεται το τριώροφο εμπορικό κέντρο Tzum, το Υπουργικό Συμβούλιο της κυβέρνησης, καθώς και γραφεία βουλευτών.
Από εδώ ξεκινά και ο χαρακτηριστικός κίτρινος λιθόστρωτος δρόμος, μήκους ενός χιλιομέτρου, ο οποίος μέσω της πλατείας Aleksandar Batenberg και της λεωφόρου Tsar Osvoboditel θυμίζει πόλη της Κ. Ευρώπης, φιλοξενώντας τα σημαντικότερα αξιοθέατα της Σόφιας. Στο βόρειο άκρο της εκτεταμένης πλατείας Batenberg -όπου επί κομμουνιστικής περιόδου φιλοξενούνταν όλες οι παρελάσεις και οι εορτασμοί του κόμματος και της πατρίδας- ξεχωρίζει το πρώην βασιλικό παλάτι, το οποίο φιλοξενεί σήμερα την Εθνική Πινακοθήκη, ένα πανόραμα της βουλγαρικής καλλιτεχνικής δημιουργίας που ξεκινά από τον 19ο αιώνα. Στο ίδιο κτίσμα στεγάζεται και το Εθνογραφικό Μουσείο, με μια μεγάλη συλλογή ενδυμασιών, χαλιών και αντικειμένων καθημερινής χρήσης από όλη τη χώρα.
Καιρός να ξαποστάσουμε, όμως, κατευθυνόμενοι ακριβώς απέναντι, στο πάρκο Gradskata Gradina. Στο κεντρικότερο πάρκο της πόλης, με τα μεγάλα σκιερά δέντρα, τα πολλά νερά και τα παγκάκια, θα τους συναντήσουμε όλους: μαμάδες με παιδιά, ηλικιωμένους με φορητές σκακιέρες, πιτσιρικάδες με ποδήλατα και το χειμώνα φίλους της παγοδρομίας στο παρακείμενο υπαίθριο παγοδρόμιο. Κόσμημα του πάρκου αποτελεί το νεοκλασικό μπορντό κτίσμα που στεγάζει το εθνικό θέατρο Ivan Vazov, ενώ στη γειτονική Δημοτική Πινακοθήκη διοργανώνονται πρωτοποριακές εκθέσεις. Παραδίπλα ξεχωρίζει το αρχαιολογικό μουσείο, που στεγάζεται στο καλοδιατηρημένο Buyuk Djami (Μεγάλο Τζαμί), φιλοξενώντας τα σημαντικότερα ρωμαϊκά, ελληνιστικά και μεσαιωνικά ευρήματα της βουλγαρικής γης. Απέναντι από την είσοδο του μουσείου εδρεύει το Προεδρικό Μέγαρο, με τους ντυμένους με στολές του 19ου αιώνα φρουρούς να πραγματοποιούν την αλλαγή φρουράς κάθε ώρα, προς τέρψιν των τουριστών. Πίσω από το Προεδρικό Μέγαρο, στη νότια πλευρά της πλατείας Nezavisimost, συναντάμε μια περίεργη διάταξη: το ξενοδοχείο Sheraton και στην εσωτερική αυλή του την παλαιότερη εκκλησία της πόλης, τη Ροτόντα Sveti Georgi (Αγιος Γεώργιος) του 4ου αιώνα, και γύρω της απομεινάρια από τη ρωμαϊκή περίοδο της Σόφιας.
ΜΕ ΡΩΣΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ
Επιστρέφοντας στη λεωφόρο Tsar Osvoboditel, μετά την Εθνική Πινακοθήκη συναντάμε αφενός το Μουσείο Φυσικών Επιστημών -με εκτεταμένη συλλογή ειδών άγριας ζωής από τη Βουλγαρία και το εξωτερικό- και αφετέρου τη Ρωσική εκκλησία. Η επιβλητική εκκλησία του 1914, με τους ολόλαμπρους επίχρυσους τρούλους, ανεγέρθηκε στα πρότυπα των μοσχοβίτικων εκκλησιών του 16ου αιώνα, ενώ διαθέτει και επισκέψιμη κρύπτη. Ανηφορίζοντας ένα δρόμο παραπάνω θα βρεθούμε σε άλλη μια αχανή πλατεία, τη γνωστότερη της Σόφιας, την πλατεία Aleksandar Nevski, με λιθόστρωτο δρόμο, πρασινάδα και τον ομώνυμο ναό. Ο ναός χτίστηκε την περίοδο 1882-1924 με σχέδιο του Ρώσου αρχιτέκτονα Pomerantsev, στη μνήμη των 200.000 Ρώσων στρατιωτών που σκοτώθηκαν κατά τον αγώνα της απελευθέρωσης 1877-1878. Το ύφος του ναού κινείται στα χνάρια των ρωσικών νεοβυζαντινών ναών. Ιδιαίτερα μας εντυπωσίασε το μουσείο εικόνων που φιλοξενείται στην κρύπτη του ναού, με πολύτιμες εικόνες από το 12ο μέχρι το 19ο αιώνα από όλη τη χώρα. Στην ίδια πλατεία συναντάμε τη σαφώς μικρότερων διαστάσεων βυζαντινή εκκλησία Sveta Sofia και δίπλα της το μνημείο του Αγνωστου Στρατιώτη με το μπρούντζινο λιοντάρι ακοίμητο φρουρό του.
LUNCH BREAK ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ
Ξαναγυρνάμε τώρα στο σημείο εκκίνησής μας, στην πλατεία της Sveta Nedelya. Κινούμενοι βόρεια, μέσω της λεωφόρου Knyaginya Mariya Luiza, σε δύο τετράγωνα παραπάνω θα συναντήσουμε ένα πολύ αξιόλογο κουαρτέτο αξιοθεάτων. Στα δεξιά μας θα δούμε το τζαμί Banya Bashi, χτισμένο το 1576 από τον Hadzhimimar Sonah -που έχτισε και το μεγάλο τζαμί της Αδριανούπολης-, και στην άλλη άκρη του πάρκου τα κεντρικά ιαματικά λουτρά της πόλης (Tsentralna banya), ένα κομψό κτίσμα του 1913 με συνδυασμό στοιχείων βυζαντινής εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής και αρ νουβό. Δυστυχώς τα λουτρά έκλεισαν το 1986 και έκτοτε ανακαινίζονται αργά-αργά.
Ο δήμος της Σόφιας φιλοδοξεί να στεγάσει σε ένα τμήμα των λουτρών το μουσείο της πόλης και να λειτουργήσει το υπόλοιπο ως ιαματικό κέντρο. Μπορείτε πάντως να προμηθευτείτε ιαματικό νερό από την απέναντι πλευρά του δρόμου, όπου υπάρχουν δημόσιες κρήνες.
Το καλύτερο μέρος για γαστριμαργικές αναζητήσεις στη Σόφια βρίσκεται απέναντι από το τζαμί, στο αρ νουβό κτίσμα του 1909, της Κεντρικής Αγοράς ή αλλιώς Halite. Περάστε το κατώφλι του διώροφου κτίσματος και θαυμάστε τις πράσινες σιδερένιες κολόνες, τα κιγκλιδώματα και τα δοκάρια που παραπέμπουν σε βικτωριανό ρυθμό. Το κτίσμα ανακαινίστηκε το 2000 και εντυπωσιάζει για τα καταστήματα που φιλοξενεί αλλά και για την καθαριότητά του. Η σε σχήμα Π αγορά φιλοξενεί στο μέσο της δύο-τρία café-αναψυκτήρια, ιδανικά για ένα αναζωογονητικό διάλειμμα.
Πίσω από την αγορά βρίσκεται η Εβραϊκή Συναγωγή, άλλο ένα επιβλητικό κτίσμα με στοιχεία μαυριτανικής και αρ νουβό τεχνοτροπίας. Το κτίσμα σχεδίασε ο Βιεννέζος αρχιτέκτονας Friedrich Gruenanger το 1909 και αποτελεί μια διαρκή υπενθύμιση του σημαίνοντος ρόλου που είχε στην κοινωνία της Σόφιας η εβραϊκή κοινότητα της πόλης, η οποία την εποχή εκείνη αποτελούσε το 1/5 του πληθυσμού της πόλης. Την πιο αμιγώς βαλκανική εικόνα της πόλης θα τη συναντήσετε λίγο πιο πίσω από τη Συναγωγή, στο zhenski pazar (γυναικεία αγορά), με πλήθος κόσμου να χαζεύει και να αγοράζει από τα υπαίθρια σταντ και τα μικρά μαγαζάκια, φρούτα, λαχανικά, τρόφιμα και χιλιάδες προϊόντα-απομιμήσεις γνωστών εταιρειών ρούχων, ηλεκτρονικών κ.λπ.
ΜΗ ΧΑΣΕΤΕ
Στην πλατεία Aleksandar Nevski λειτουργεί καθημερινά υπαίθρια αγορά αντικών και ειδών παλαιοπωλείου, με περισσότερα τραπεζάκια πωλητών τα Σαββατοκύριακα.
Περπατώντας και φτάνοντας στο νότιο άκρο της λεωφόρου Vitosha, θα βρεθείτε σε άλλη μια αχανή πλατεία, την Balgariya, όπου πολύς κόσμος βολτάρει, κάνει σκέιτμπορντ, χαλαρώνει στα παγκάκια ή σε υπαίθρια καφέ. Εδώ θα συναντήσετε και δύο δείγματα σοσιαλιστικού ρεαλισμού: το άχαρο τσιμεντένιο μνημείο για τα 1.300 χρόνια βουλγαρικού κράτους, καθώς και το εξαγωνικό οκταώροφο τσιμεντένιο Εθνικό Παλάτι Κουλτούρας ή NDK (Natsionalen Dvorets na Kulturata), το οποίο φιλοξενεί συναυλίες, εκθέσεις, συνέδρια κ.λπ.
Επτά χιλιόμετρα νοτιοδυτικά του κέντρου της Σόφιας βρίσκεται το χωριό-προάστιο Boyana, όπου θα δείτε, πέρα από τις βίλες της ελίτ της πόλης, και μια υπέροχη βυζαντινή. Το εσωτερικό της καλύπτεται από άκρη σε άκρη από νωπογραφίες του 13ου αιώνα και ανήκει στη λίστα παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO.
Απόδραση στο όρος Vitosha: οι κάτοικοι της Σόφιας αγαπούν ιδιαίτερα τη δασωμένη αυτή γρανιτένια έκταση, η ψηλότερη κορυφή της οποίας φτάνει τα 2.290 μ. Εδώ το χειμώνα λειτουργεί μικρό χιονοδρομικό κέντρο και όλο το χρόνο έρχονται άνθρωποι που πεζοπορούν, ποδηλατούν, κάνουν πικνίκ, μαζεύουν βότανα και βατόμουρα.
Η Σόφια έχει παράδοση στις παραστάσεις όπερας, μπαλέτου και χορού. Α και… μπουζουκιού: περπατώντας στη λεωφόρο Vithosa είναι πολύ πιθανό να συναντήσετε τον 40χρονο Georgi Nikolov, αυτοδίδακτο φίλο του μπουζουκιού και της Ελλάδας!
Ετοιμαστείτε για ένα ξεχωριστό τριήμερο στη Σόφια και περιπλανηθείτε στους δρόμους και τα προάστια της γειτονικής πρωτεύουσας!ΚΕΙΜΕΝΟ - ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΔΑΝΟΣ ΔΑΝΙΗΛΙΔΗΣ 
kathimerini