Με τις ψήφους της κυβερνητικής πλειοψηφίας, ψηφίστηκε επί της αρχής, πριν από δύο περίπου εβδομάδες, το Νομοσχέδιο για τα Δημοψηφίσματα, το οποίο, στο πλαίσιο της περιώνυμης συμμετοχικής δημοκρατίας, προβλέπει τη δυνατότητα προσφυγής στην αποσπασματική λαϊκή ετυμηγορία (στην εξωεκλογική ψήφο) εφόσον προκύψει κάποιο σοβαρό εθνικό θέμα ή εφόσον υπάρξουν ενστάσεις επί ψηφισμένου νομοσχεδίου…
Και δεν χρειαζόταν βέβαια να εκφράσει τις αντιρρήσεις της η αντιπολίτευση, κάνοντας λόγο για κυβερνητικά επικοινωνιακά τεχνάσματα, για να πάει ο νους του τιμώμενου πολίτη στο κακό… Αποτελεί στοιχειώδη ένδειξη
Αν ψάχνεις για δουλειά.
επαφής με την πραγματικότητα το ερώτημα: «Τι έγινε ξαφνικά και η κυβέρνηση που προώθησε κατεπειγόντως, με κλειστά μάτια κι αυτιά, τόσες και τόσες εχθρικές προς το… εκκλησίασμα του Δήμου αποφάσεις, επικαλείται πρωθύστερα μία τόσο δημοκρατική φόρμουλα ταχείας νομιμοποίησης;». Αν ζούσαμε στη μετεπαναστατική Γαλλία ή στη Γαλλία του Ντε Γκολ και του Σιράκ που – καθένας για τους δικούς του λόγους – προσέτρεξαν στη σβέλτη κάλπη του «Ναι» και του «Όχι» και πλήρωσαν βέβαια το τίμημα…, θα μπορούσαμε ίσως να το συζητήσουμε το θέμα χωρίς να αιωρείται πάνω από τα κεφάλια μας το ύπουλο «δουλευόμαστε τώρα και μεταξύ μας;»… Επειδή ζούμε όμως στην Ελλάδα, στη χώρα που αγάπησε και μίσησε τα δημοψηφίσματα ως μπάσταρδα παιδιά της και τα έσπρωξε κατά καιρούς έξω από το πλυσταριό της Ιστορίας, στο πλαίσιο οφθαλμοφανέστατων σκοπιμοτήτων, είναι μοιραίο να γινόμαστε ειρωνικοί και καχύποπτοι… Λένε πάντως πως μια ιστορική αναδρομή είναι αλάνθαστος σύμβουλος για την αποκρυστάλλωση γνώμης επί παντός επιστητού. Και σε ό,τι αφορά τα δημοψηφίσματα υπάρχει το κατάλληλο υλικό…
Επτά επί κάλπαις…
Κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα, οι Έλληνες πολίτες κλήθηκαν να ψηφίσουν, με τον αρχαιοελληνικό τρόπο, διά της ανατάσεως της χειρός, εφτά φορές. Επειδή όμως η ανάταση της χειρός εμπεριείχε το ρίσκο της αραιώσεως των δακτύλων, έγινε μία μικρή διασκευή… Η αδιαμεσολάβητη σχέση με τον λαό εκφράστηκε, με κλειστή παλάμη, διά της ασφαλούς ρίψης ψηφοδελτίου εντός κάλπης. Που σε κάποιες περιπτώσεις παραέγινε ασφαλής… για τους διοργανωτές της διαδικασίας. Το σίγουρο πάντως είναι ότι όλα ανεξαιρέτως τα δημοψηφίσματα (πειραγμένα κι απείραχτα) πήγαζαν από τη βούληση των κυβερνήσεων που βρίσκονταν στη φάση της διεξαγωγής τους στην εξουσία. Δεν προέκυψαν από την άσκηση κάποιου είδους λαϊκής πίεσης. Απλώς (στις περιπτώσεις που πράγματι απηχούσαν τη βούληση των πολλών) ήλθαν να καταγράψουν μία διεγνωσμένη τάση η οποία συμβάδιζε με τα κυβερνητικά πλάνα… και τελικά υπογράμμιζε ήδη ειλημμένες αποφάσεις. Τα έξι από αυτά (1920, 1924, 1935, 1946, 1973, 1974) αφορούσαν το πολιτειακό ζήτημα. Το έβδομο (του 1968) επικύρωσε συνταγματικό κείμενο. Τα τρία επίσης από αυτά (1935,1968, 1973) έλαβαν χώρα επί δικτατορίας ενώ τα δύο απ’ αυτά (1920, 1946) χαρακτηρίστηκαν από βία και νοθεία… Ας τα πάρουμε με τη σειρά:
1920
O πρωθυπουργός Δημήτριος Ράλλης βρέθηκε πέντε φορές στο πηδάλιο της χώρας, πλην όμως δεν μακροημέρευσε ούτε στον θώκο του ούτε στις απόψεις του. Οι αντιμοναρχικές τάσεις των νεανικών του χρόνων και οι φιλικές του διαθέσεις προς την Αντάντ έδωσαν στην όψιμη φάση της σταδιοδρομίας του τη σκυτάλη στη φιλοβασιλική και άρα γερμανόφιλη πολιτική. Είχε υπεισέλθει ο παράγων Βενιζέλος, βλέπετε. Ο αξιωματικός του στρατού Βίκτωρ Δούσμανης στα απομνημονεύματά του μάλιστα χαρακτηρίζει την αντιπολίτευση του 1897, της οποίας ηγούνταν ο Δ. Ράλλης, ως «σπείρα πατριδοκαπήλων και εξ ατομικών συμφερόντων αυτοανακηρυττομένων πατριωτών». Ο δε Κορδάτος στην «Ιστορία της Νεώτερης Ελλάδος» υποστηρίζει ότι τον Δ. Ράλλη είχαν πιθανόν την ίδια περίοδο πλησιάσει άμεσα ή έμμεσα Γερμανοί πράκτορες. Καλώς κακώς… αυτός ήταν ο πρωθυπουργός που επέβλεψε τη διενέργεια του δημοψηφίσματος του 1920, του δημοψηφίσματος δηλαδή που αποσκοπούσε στην επιστροφή του αυτοεξόριστου στην Ελβετία (αμάν αυτή η Ελβετία, περιθάλπει εδώ και πολλές δεκαετίες αδιακρίτως μεγάλα κεφάλια και μεγάλα κεφάλαια…) και που έχει στιγματιστεί ως νόθο καθώς έδωσε ένα εξωπραγματικό 99% υπέρ του βασιλέως… Δεδομένης μάλιστα της αλλαγής πλεύσης σε επίπεδο εξωτερικής πολιτικής (ρήξη με τους Συμμάχους), το 1920, έφερε πιο κοντά το 1922…
1924
Στις 13 Απριλίου 1924 η λαϊκή ψήφος επικύρωσε την απόφαση της Δ’ Συντακτικής Συνέλευσης (έκπτωση της δυναστείας των Γλύξμπουργκ και ανακήρυξη της Δημοκρατίας). Παρ’ ότι η διαδικασία υπήρξε χοντρικά fair… μία μερίδα των βασιλοφρόνων αρνήθηκε την εγκυρότητα του αποτελέσματος και δεν αναγνώρισε το νέο πολίτευμα, με τον ισχυρισμό ότι είχαν γίνει νοθείες. Το αναγνώρισε, όμως, ένα νέο φυντάνι της πολιτικής ζωής, ο Ιωάννης Μεταξάς, ο οποίος και δήλωσε ότι θα πολιτευθεί μέσα στο πλαίσιο του δημοκρατικού πολιτεύματος με το κόμμα του, των Ελευθεροφρόνων…
Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος το επιδοκίμασε και ο Ελευθέριος Βενιζέλος, από το εξωτερικό. Ο Βενιζέλος είχε αναλάβει πρωθυπουργός για ένα μικρό διάστημα στις αρχές του 1924 αλλά, αποδυναμωμένος πια, παραδέχτηκε ηθικά την ήττα του και εγκατέλειψε τη χώρα.
Την περίοδο αυτή, ο λαός ήταν κατάκοπος από τη χρόνια πολιτική ανωμαλία και ήταν διατεθειμένος να πειραματιστεί αναζητώντας κάτι πιο στιβαρό πολιτικά. Αυτή η διάθεση καταγράφηκε με το δημοψήφισμα του 1924.
1935
Το δημοψήφισμα αυτό διεξήχθη (με σκοπό την κατάργηση της αβασίλευτης δημοκρατίας) στις 3 Νοεμβρίου του 1935, επί Κονδύλη, ήτοι… επί δικτατορικής κυβέρνησης που είχε καταλάβει πραξικοπηματικά την εξουσία τον Οκτώβρη της ίδιας χρονιάς (ούτε μήνας δεν είχε περάσει). Αποτέλεσε τον ορισμό του νόθου δημοψηφίσματος και ως τέτοιο καταγράφτηκε στην Ιστορία. Στην κατεύθυνση της αλλαγής πολιτεύματος λέγεται ότι συνέβαλαν λάμποντας διά της απουσίας τους τα κόμματα που προέρχονταν από τους Φιλελεύθερους του Βενιζέλου.
1946
Άντε πάλι με τη βασιλεία και τους επίμονους Γλυξβούργους που ήθελαν, κάθε φορά που κατέπλεαν στη χώρα, να τους δίνει τυπικά το ΟΚ ο πτωχός λαός… Το δημοψήφισμα αυτή τη φορά αποσκοπούσε στην επάνοδο «του Βασιλέως Γεωργίου του Β’ εις την Ελλάδα προς αυτοπρόσωπον ανάληψιν της ασκήσεως των κατά το ισχύον Σύνταγμα αρμοδιοτήτων αυτού». Προσέξτε τη διατύπωση… Δεδομένος ο συγκεκριμένος βασιλεύς, δεδομένες και οι αρμοδιότητές του. Με λίγο σπρώξιμο (ψιλή βία, μινιόν νοθεία και ντελικάτη τρομοκρατία) το 69% των πολιτών έκρινε σκόπιμη την επιστροφή του μονάρχη. Ματαίως κόπτονταν ο Παπανδρέου, ο Βενιζέλος, ο Κανελλόπουλος και ο Σοφούλης ότι «ο λαός έπρεπε να ψηφίσει για τη μορφή του πολιτεύματος και όχι απλώς για το αν θα επέστρεφε ο βασιλιάς Γεώργιος. Η κυβέρνηση λειτουργούσε ωσάν να μην υπήρχε άλλο διαθέσιμο πολίτευμα πέρα από τη Βασιλευομένη Δημοκρατία.
1968
Το Δημοψήφισμα του 1968 υπήρξε το πρώτο από τα δύο δημοψηφίσματα - μαϊμούδες που διενήργησε η γνωστή και μη εξαιρετέα Χούντα των Συνταγματαρχών. To εκλογικό σώμα κλήθηκε να επικυρώσει ψηφίζοντας «Ναι» ή «Ναι» το σχέδιο Συντάγματος που οι χουντικοί είχαν προ ολίγου δώσει στη δημοσιότητα. Δικαίωμα ψήφου δεν είχαν οι πολιτικοί κρατούμενοι, οι οποίοι απουσίαζαν για δουλειές… ήδη από τον Απρίλιο του 1967. Εννοείται ότι το «Ναι» διαφημίστηκε σε βαθμό κακουργήματος από τα κατεχόμενα μέσα μαζικής ενημέρωσης…
1973
Πρόκειται για το αδελφάκι του προηγούμενου δημοψηφίσματος, με το οποίο ο Γεώργιος Παπαδόπουλος επιχείρησε να βαθύνει την κατά φαντασίαν Δημοκρατία του. Από τον κυρίαρχο λαό ζητήθηκε αυτή τη φορά να εγκρίνει αφενός το νέο τροποποιημένο Σύνταγμα (βελτιωμένη, σε κουβέντα να βρισκόμαστε, βερσιόν) και αφετέρου το πολίτευμα της Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας εκλέγοντας ταυτόχρονα πρόεδρο τον εξής έναν…, τον Γεώργιο Παπαδόπουλο. Τελικά, το 78,43% του σώματος, που για πρώτη φορά νομιμοποιήθηκε να ψηφίσει και από τους τόπους παραθερισμού του καθότι ήταν καλοκαίρι, είπε «ναι» σε όλα… Μεγάλη επιτυχία!
1974
Όπως όλοι λίγο - πολύ γνωρίζουμε, το 1974, αμέσως μετά την κατάρρευση της Χούντας των Συνταγματαρχών, έγινε στην Ελλάδα δημοψήφισμα για τη μορφή του πολιτεύματος και ο λαός με συντριπτική πλειοψηφία 69,18% αποφάσισε την κατάργηση της Βασιλευομένης Δημοκρατίας. Η απόφαση αυτή έκρινε δύο επιμέρους ζητήματα:
Σε θεσμικό επίπεδο τον τρόπο ανάδειξης του αρχηγού του κράτους (αιρετός και όχι κληρονομικός) και στο πολιτικό επίπεδο τη μη επιστροφή τού τέως βασιλιά Κωνσταντίνου, ο οποίος βρισκόταν σε εξορία από την εκδήλωση του πραξικοπήματος και εντεύθεν… Παρ’ ότι η όλη διαδικασία εστέφθη από δημοκρατική επιτυχία, ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, 14 χρόνια μετά, χαρακτήρισε το δημοψήφισμα unfair… Αυτό και μόνο φτάνει για να το απαλλάξει των όποιων υποψιών…
Τι να συμπεράνουμε;
Κακοσυστημένο ιστορικά λοιπόν το δημοψήφισμα στην Ελλάδα, παρ’ ότι, όπως σχολίασε στο «Π» η επίκουρη καθηγήτρια Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου Χρυσάνθη Αυλάμη, «…από μόνο του δεν είναι ούτε καλό ούτε κακό… Θα μπορούσε να είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος άσκησης της άμεσης δημοκρατίας (δεδομένης μάλιστα της τεχνολογικής προόδου που διευκολύνει τη χρήση του) αν δεν ήταν τόσο επιρρεπές στις… καταστρατηγήσεις… Τόσο ο τρόπος διατύπωσης των ερωτημάτων όσο και η χρονική στιγμή κατά την οποία οι κυβερνήσεις το επικαλούνται μπορούν να αλλοιώσουν τον δημοκρατικό χαρακτήρα του…». Γιατί λοιπόν η σημερινή κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, την ώρα που έχουν πάρει ποικιλοτρόπως φωτιά τα μπατζάκια της, ανασύρει όψιμα το απαστράπτον και αμφιλεγόμενο αυτό εργαλειάκι της Δημοκρατίας από τα συνταγματικά σεντούκια;… Ο Ράλλης, ο Κονδύλης, ο Μεταξάς, ο Παπαδόπουλος κ.ά. γνωρίζουν το γιατί…
pontiki
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου