Οι κομήτες,... «νερουλάδες» του διαστήματος

Το διαστημικό τηλεσκόπιο «Χέρσελ» της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας (ESA) ανακάλυψε στον κομήτη «Χάρτλεϊ 2» νερό, το οποίο έχει σχεδόν ίδια σύσταση με το νερό των ωκεανών της Γης.  Η ανακάλυψη ενισχύει την θεωρία ότι οι θάλασσες του πλανήτη μας έχουν εξωγήινη προέλευση και κάποτε ήσαν γιγάντια παγόβουνα που «έπλεαν» στο διάστημα, ώσπου κάποια στιγμή έπεσαν στη Γη.


Είναι η πρώτη φορά που ανακαλύπτεται κομήτης να έχει τόσο πολύ «γήινο» νερό. Οι ευρωπαίοι ερευνητές, με επικεφαλής τον Πολ Χάρτογκ του γερμανικού Ινστιτούτου Μαξ Πλανκ Ερευνών του Ηλιακού Συστήματος, που παρουσίασαν τα σχετικά ευρήματά τους στο περιοδικό «Nature», μέτρησαν την ποσότητα του δευτέριου (μιας σπάνιας μορφής υδρογόνου, που λέγεται και «βαρύ ύδωρ») που υπήρχε στο νερό του κομήτη Χάρτλεϊ 2 και βρήκαν ότι ταιριάζει πολύ με την μοριακή σύνθεση του νερού στον πλανήτη μας, δηλαδή με τα γήινη αναλογία του δευτέριου προς το υδρογόνο ή του βαρέως σε σχέση με το κανονικό νερό. 

Όλο το δευτέριο και το υδρογόνο του σύμπαντος δημιουργήθηκαν λίγο μετά την αρχική «έκρηξη» της δημιουργίας «Μπιγκ Μπανγκ» πριν από περίπου 13,7 δισεκατομμύρια χρόνια.

Από τότε υπάρχει μια σταθερή αναλογία ανάμεσα στα άτομα αυτά. Όμως στο νερό η αναλογία δευτέριου-υδρογόνου μπορεί να διαφέρει κατά τόπους.

 Οι χημικές αντιδράσεις που δημιουργούν τον πάγο στο διάστημα, μεταβάλλουν την αναλογία δευτέριου-υδρογόνου.
 
Λίγα εκατομμύρια χρόνια μετά τον σχηματισμό της, η Γη ήταν βραχώδης και ξερή, καθώς το όποιο νερό υπήρχε στην αρχή, θα εξατμίστηκε λόγω της ανάπτυξης τρομακτικών θερμοκρασιών.

Οι επιστήμονες διαφωνούν τι ήταν αυτό που έφερε ξανά το νερό στην επιφάνειά της και μάλιστα σε μεγαλύτερες ποσότητες, ώστε σήμερα πια να καλύπτει τα δύο τρίτα της περίπου.

Η προέλευση του νερού
 
Έξι κομήτες έχουν αναλυθεί ως τώρα και όλοι έχουν βρεθεί να περιέχουν διαφορετική (περίπου διπλάσια) ποσότητα σε σχέση με αυτή των ωκεανών της Γης.

Έτσι, οι επιστήμονες ως τώρα προτιμούσαν την θεωρία ότι οι αστεροειδείς και οι μετεωρίτες (και όχι οι κομήτες), επειδή έχουν παρόμοια αναλογία δευτέριου με το γήινο νερό, ήσαν μάλλον αυτοί που το μετέφεραν κάποτε στον πλανήτη μας πριν από περίπου 4 δισεκατομμύρια χρόνια κατά τον λεγόμενο «ύστερο βαρύ βομβαρδισμό» της Γης.

Όμως μέχρι τώρα όλοι οι κομήτες που είχαν αναλυθεί (μεταξύ αυτών οι γνωστοί «Χάλεϊ» και «Χέιλ-Μποπ»), προέρχονταν από το μακρινό «Νέφος του Όορτ»στις παγωμένες εσχατιές του ηλιακού μας συστήματος, ενώ ο κομήτης «Χάρτλεϊ 2», που πέρασε κοντά από τη γη πέρυσι το Νοέμβριο, προέρχεται από την πιο κοντινή «Ζώνη του Κούιπερ», που βρίσκεται μετά την τροχιά του Ποσειδώνα.
 
Για πρώτη φορά, η ανάλυση του «Χάρτλεϊ 2» αποκάλυψε ότι ένας κομήτης έχει αναλογία δευτέριου-υδρογόνου πολύ όμοια με αυτή των γήινων ωκεανών.

Αυτό δημιουργεί νέα δεδομένα και δείχνει ότι οι κομήτες μπορεί να συνέβαλαν σημαντικά στην «μεταφορά» νερού στην αρχέγονη Γη, ενώ μερικοί δεν αποκλείουν ότι οι κομήτες, που γενικά περιέχουν πολύ περισσότερο νερό από τους αστεροειδείς, ήσαν οι αποκλειστικοί «νερουλάδες» του διαστήματος. 

Το επόμενο βήμα θα είναι να γίνουν νέες έρευνες και εκτιμήσεις κατά πόσο στη Ζώνη Κούιπερ υπάρχουν και άλλα ουράνια σώματα παρόμοια με τον κομήτη «Χάρτλεϊ 2» και άρα περιέχουν ανάλογα συστατικά νερού με αυτά της Γης.

Το νέο γιγάντιο ευρωπαϊκό τηλεσκόπιο ALMA στην Χιλή, το οποίο πρόσφατα τέθηκε σε λειτουργία, αναμένεται να βοηθήσει στην απάντηση του παραπάνω ερωτήματος, ενώ και το διαστημικό τηλεσκόπιο «Χέρσελ» θα συνεχίσει τις σχετικές παρατηρήσεις του.  

tanea