Δέκα SOS,... για το εγκεφαλικό

Δέκα παράγοντες ευθύνονται για το 90% των εγκεφαλικών επεισοδίων, σύμφωνα με μια μεγάλη, διεθνή μελέτη. Από τους παράγοντες αυτούς, ο πιο σημαντικός είναι η υπέρταση, που μαζί με το κάπνισμα, την κοιλιακή παχυσαρκία, την κακή διατροφή και την καθιστική ζωή, ευθύνονται για το 80% των πιθανοτήτων που έχει καθένας από εμάς να πάθει εγκεφαλικό.

Τα ευρήματα αυτά προέρχονται από την μελέτη Interstroke, η οποία πραγματοποιήθηκε σε 22 χώρες του κόσμου με τη συμμετοχή 3.000 ανθρώπων που είχαν πάθει εγκεφαλικό επεισόδιο και άλλων τόσων οι οποίοι ήταν υγιείς και δεν είχαν ιστορικό της νόσου. Η μελέτη δημοσιεύθηκε στην διαδικτυακή έκδοση της επιθεωρήσεως «The Lancet» στις 18 Ιουνίου.
Η μελέτη, που πρόκειται να παρουσιαστεί αύριο αναλυτικά στο Παγκόσμιο Συνέδριο Καρδιολογίας στο Πεκίνο, αποκαλύπτει ότι οι 10 παράγοντες που προδικάζουν ποιος θα πάθει εγκεφαλικό είναι η υπέρταση, το κάπνισμα, η καθιστική ζωή, η αναλογία μέσης - ισχίων (υποδηλώνει την κοιλιακή παχυσαρκία, δηλαδή την συσσώρευση περιττών κιλών στην κοιλιά), η κακή διατροφή, τα αυξημένα επίπεδα λιπιδίων (χοληστερόλης, τριγλυκεριδίων) στο αίμα, το αυξημένο σάκχαρο (διαβήτης), η κατανάλωση αλκοόλ, το στρες και η κατάθλιψη. Ρόλο παίζει επίσης και το να έχει κανείς καρδιολογικά προβλήματα.
Ο πιο σημαντικός παράγοντας απ’ όλους είναι η υπέρταση, η οποία ευθύνεται από μόνη της για το σχεδόν 35% του κινδύνου.
«Τα καλά νέα είναι πως η συντριπτική πλειονότητα αυτών των παραγόντων μπορούν να τροποποιηθούν με τα κατάλληλα μέτρα», λέει ο επικεφαλής ερευνητής δρ Μάρτιν Τζ. Ο’Ντόνελ, αναπληρωτής καθηγητής Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο ΜακΜάστερ του Καναδά. «Εάν τεθούν υπό έλεγχο, αλλάζει ριζικά ο κίνδυνος εκδηλώσεως εγκεφαλικού επεισοδίου».
Ειδικά η ρύθμιση της υπέρτασης είναι εξαιρετικά σημαντική, τονίζει ο δρ Ο’Ντόνελ, διότι «παίζει σημαντικό ρόλο και στις δύο μορφές των εγκεφαλικών: στα ισχαιμικά που είναι τα πιο συχνά και οφείλονται σε απόφραξη ενός αιμοφόρου αγγείου και στα αιμορραγικά τα οποία οφείλονται σε ρήξη ενός αιμοφόρου αγγείου». Αντιθέτως, η ρύθμιση των επιπέδων των λιπιδίων, όπως της χοληστερόλης, είναι σημαντική για την προστασία από τα ισχαιμικά εγκεφαλικά, αλλά όχι γι’ αυτήν από τα αιμορραγικά.
Η αντιμετώπιση«Το καλό με την υπέρταση είναι ότι μπορεί πολύ εύκολα και να μετρηθεί και να ελεγχθεί», προσθέτει ο δρ Ο’Ντόνελ. «Υπάρχουν πολλές θεραπείες γι’ αυτήν, οι οποίες σε συνδυασμό με μερικές τροποποιήσεις στον τρόπο ζωής είναι πολύ αποτελεσματικές».

Στα μέτρα του τρόπου ζωής που ρίχνουν την αρτηριακή πίεση συμπεριλαμβάνονται η ελάττωση της κατανάλωσης άλατος και η συστηματική γυμναστική. Και οι υπόλοιπες συνήθειες που συμπεριλαμβάνονται στο τοπ 5 των παραγόντων που οδηγούν στο εγκεφαλικό (το κάπνισμα, η καθιστική ζωή και η κακή διατροφή) επίσης μπορούν να τεθούν υπό έλεγχο. Η αύξηση λ.χ. της κατανάλωσης ψαριών και φρούτων ελαττώνει σημαντικά τον κίνδυνο εγκεφαλικού, σύμφωνα (και) με τη νέα μελέτη.
Δεν είναι η πρώτη φορά που μελέτη αποκαλύπτει ποιες είναι οι αιτίες που μας οδηγούν στο εγκεφαλικό. Αντιθέτως, πολυάριθμες προγενέστερες είχαν ακριβώς τα ίδια ευρήματα. Ωστόσο, η νέα μελέτη είναι η πρώτη που συμπεριλαμβάνει εθελοντές από χώρες με μέτριο ή χαμηλό κατά κεφαλήν εισόδημα (ουσιαστικά από αναπτυσσόμενες χώρες) και η πρώτη στην οποία όλοι οι εθελοντές οι οποίες επέζησαν από εγκεφαλικά επεισόδια υποβλήθηκαν σε μαγνητικές τομογραφίες εγκεφάλου.
Οι εθελοντές της μελέτης προέρχονταν από Αργεντινή, Αυστραλία, Βραζιλία, Καναδά, Χιλή, Κίνα, Κολομβία, Κροατία, Δανία, Ισημερινό, Γερμανία, Ινδία, Ιράν, Μαλαισία, Μοζαμβίκη, Νιγηρία, Περού, Φιλιππίνες, Πολωνία, Νότιο Αφρική, Σουδάν και Ουγκάντα.
Επιδημία κρουσμάτωνΗ μελέτη Interstroke επιβεβαιώνει ότι «η υπέρταση αποτελεί την κύρια αιτία εγκεφαλικών στις ανεπτυγμένες και στις αναπτυσσόμενες χώρες», γράφει ο δρ Τζακ Β. Του, από το Πανεπιστήμιο του Τορόντο, σε ένα σχόλιό του που συνοδεύει τη νέα μελέτη. Και προσθέτει ότι δεδομένου πως τα εγκεφαλικά αυξάνονται διαρκώς στον κόσμο πρέπει να καταβληθούν προσπάθειες από τις υγειονομικές αρχές του πλανήτη για να καταπολεμηθούν.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, 15 εκατομμύρια άνθρωποι παθαίνουν κάθε χρόνο εγκεφαλικό σε όλο τον κόσμο. Από αυτούς, τα 5 εκατομμύρια πεθαίνουν, ενώ άλλα 5 εκατομμύρια παθαίνουν μόνιμες αναπηρίες.
Στην Ευρώπη, καταγράφονται ετησίως περίπου 650.000 θάνατοι από εγκεφαλικό. Σχεδόν τα τρία τέταρτα των ασθενών και των θυμάτων έχουν ηλικία άνω των 65 ετών (ο κίνδυνος εγκεφαλικού σχεδόν διπλασιάζεται κάθε δεκαετία που περνάει μετά την ηλικία των 55 ετών), αλλά τα εγκεφαλικά μπορούν να εκδηλωθούν σε όλες ανεξαιρέτως τις ηλικίες – ακόμα και στα παιδιά.

Στη χώρα μας, υπολογίζεται πως καταγράφονται ετησίως περισσότερα από 35.000 εγκεφαλικά επεισόδια – με άλλα λόγια, κάθε μέρα 100 άντρες και γυναίκες στην Ελλάδα παθαίνουν εγκεφαλικό.
Τα συμπτώματα
Μολονότι τα εγκεφαλικά είναι πολύ συχνά – και πολύ επικίνδυνα – πολυάριθμες μελέτες έχουν δείξει πως οι περισσότεροι δεν γνωρίζουν τα συμπτώματά τους. Σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Προλήψεως των Ασθενειών (CDC) των ΗΠΑ, τα πέντε συμπτώματα που μπορεί να υποδηλώνουν ένα εγκεφαλικό επεισόδιο είναι:
1. Αιφνίδιο μούδιασμα ή αδυναμία στο πρόσωπο, στο χέρι ή στο πόδι
2. Αιφνίδια σύγχυση ή δυσκολίες στην ομιλία ή στην κατανόηση των άλλων
3. Αιφνίδιες διαταραχές της όρασης από το ένα ή και τα δύο μάτια
4. Αιφνίδιες δυσκολίες στη βάδιση, αίσθημα ζάλης ή απώλεια ισορροπίας και συντονισμού των κινήσεων
5. Απότομος δυνατός πονοκέφαλος δίχως γνωστή αιτία
Η έγκαιρη ανίχνευση αυτών των συμπτωμάτων και η άμεση κλήση ασθενοφόρου μπορεί να κάνουν τη διαφορά ανάμεσα στη ζωή και στον θάνατο.
 Επιμέλεια: Ρούλα Τσουλέα
tanea