Οι κίνδυνοι,... από τις πλαστικές επεμβάσεις

Υπερτριπλασιάστηκαν κατά την τελευταία δεκαετία οι εφαρμογές ενέσιμων υλικών για αισθητικούς λόγους και διπλασιάστηκαν οι πλαστικές εγχειρήσεις. Μπροστά σε αυτή την έκρηξη στη ζήτηση κοσμητικών ιατρικών υπηρεσιών, οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι καμία επέμβαση ή μέθοδος δεν είναι άμοιρη κινδύνων και συνιστούν στους υποψηφίους να είναι προσεκτικοί.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Αμερικανικής Εταιρείας Πλαστικής
Χειρουργικής, από το 1997 έως το 2007 οι επεμβάσεις πλαστικής χειρουργικής αυξήθηκαν κατά 80%, ενώ οι μη επεμβατικές μέθοδοι κατά 233%. Το διάστημα 2007-2008, όμως, στις ΗΠΑ καταγράφεται μείωση των περιστατικών _ 12% στο σύνολο των χειρουργικών πράξεων και 15% στο σύνολο των μη χειρουργικών _ γεγονός που αποδίδεται στην οικονομική κρίση. Στην Ελλάδα και την Ευρώπη οι τάσεις είναι ανάλογες και η μείωση αυτών των χειρουργικών επεμβάσεων είναι σαφώς αισθητή στη χώρα μας από το 2009 και μετά.
«Η αύξηση των ειδικών πλαστικών χειρουργών, το εντονότερο ενδιαφέρον της κοινωνίας για ψυχική υγεία, η μεγαλύτερη ασφάλεια των χειρουργικών επεμβάσεων, οι νεώτερες τεχνικές και μέθοδοι είναι μερικοί από τους λόγους που προκαλούν τη σταθερή αύξηση του αριθμού των επεμβάσεων», επισημαίνει ο αναπληρωτής καθηγητής Πλαστικής Χειρουργικής στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης Ανδρέας Γιακουμεττής.
«Η άνοδος του βιοτικού επιπέδου έχει συντελέσει στην αύξηση των σχετικών ενδείξεων, ειδικότερα στον δυτικό κόσμο», εξηγεί ο πλαστικός και επανορθωτικός χειρουργός, αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Leuven του Βελγίου και consultant του Τμήματος Πλαστικής και Επανορθωτικής Χειρουργικής στο University College του Λονδίνου Χαρίλαος Ιωαννίδης.

«Ο φόβος και η τάση αποφυγής εγχειρητικών λύσεων οδήγησαν στη χρήση κάποιων υλικών, τα οποία ενίονται στους ιστούς με σκοπό τη βελτίωση της εμφάνισης και καλούνται ενέσιμα (υαλουρονικό οξύ, κολλαγόνο, botulinum toxin). Η ευκολία χρήσης και το χαμηλό ποσοστό επιπλοκών οδήγησαν και ιατρούς άλλων ειδικοτήτων να χρησιμοποιούν τα ενέσιμα υλικά και ως εξ αυτού σε μια έκρηξη, που ίσως έχει φθάσει στα όρια της κατάχρησης. Η τελευταία παρατηρείται στην Ελλάδα περισσότερο από τις λοιπές χώρες της Ευρώπης».
Νέες εξελίξειςΟι εξελίξεις στην επανορθωτική χειρουργική είναι σημαντικές. «Στον τομέα της επανορθωτικής μικροχειρουργικής, οι εξελίξεις έδωσαν στους χειρουργούς "απεριόριστες" δυνατότητες αποκατάστασης οποιουδήποτε ελλείμματος σε ολόκληρο το σώμα», επισημαίνει ο κ. Ιωαννίδης.

«Χάρη σε αυτές, έφθασε κανείς να επιτύχει και τις πρώτες μεταμοσχεύσεις προσώπου (έχουν γίνει επτά μέχρι στιγμής παγκοσμίως). Η σωστή συνεργασία με τους ιατρούς άλλων ειδικοτήτων, χειρουργικών και μη, συνέβαλε στην επιτυχία αυτή. Πολλά σύνθετα προβλήματα σήμερα αντιμετωπίζονται από ομάδες γιατρών (multidisciplinary approach) για την ασφαλέστερη και αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση των ασθενών».
Για την κοσμητική χειρουργική, ο πλαστικός χειρουργός Νίκος Μεταξωτός λέει: «Τα τελευταία χρόνια έχει δοθεί έμφαση στην ανάπτυξη μεθόδων που προσφέρουν ένα φυσικό αποτέλεσμα, απαιτούν λιγότερο χρόνο στο χειρουργείο και έχουν μικρότερο χρόνο ανάρρωσης. Χαρακτηριστική περίπτωση είναι το MACS Facelift ή το mini lift που έχει αντικαταστήσει τα βαριά facelifts του παρελθόντος. Στο σώμα, χαρακτηριστικές περιπτώσεις νέων εφαρμογών είναι η λιποαναρρόφηση με λεπτή κάνουλα ή με υπέρηχους, ή η subfacsial τεχνική αυξητικής μαστού. Επίσης, πολλοί χειρουργοί συνδυάζουν περισσότερες από μία επεμβάσεις σε ένα χειρουργείο, κάτι που για τον ασθενή σημαίνει μικρότερη ταλαιπωρία και μόνο μία γενική νάρκωση».
Οι επεμβάσειςΚύριες ελπιδοφόρες εξελίξεις θεωρούνται:

1. H χρήση του λεμφαδένα φρουρού στην αντιμετώπιση του μελανώματος.

2. H οστεογένεση διά διατάσεως στην αντιμετώπιση συγγενών δυσμορφιών.

3 H ευρεία χρήση της μικροχειρουργικής στην αποκατάσταση ελλειμμάτων.

4. H δημιουργία δέρματος από αρχέγονα κύτταρα.

5. H μερική και ολική μεταμόσχευση προσώπου.
«Η τελευταία προσκρούει ακόμη σε σοβαρά ηθικά, ανοσολογικά και άλλα προβλήματα και δεν αναμένεται να μπει σύντομα στην ιατρική ρουτίνα», λέει ο κ. Ιωαννίδης. «Το ίδιο ισχύει και για τη χρήση των βλαστοκυττάρων, για τα οποία διεξάγεται επισταμένη έρευνα. Δυστυχώς, οι κλινικές εφαρμογές ακόμη δεν έχουν δικαιώσει τις προσδοκίες των επιστημόνων και των ασθενών».
Ο κ. Μεταξωτός επισημαίνει ότι «τα τελευταία χρόνια τα βλαστοκύτταρα κάνουν δυναμική είσοδο στην ατζέντα των ιατρικών συνεδρίων, με όλο και περισσότερες αναφορές και μελέτες να κάνουν λόγο για καλά αποτελέσματα». Και ο κ. Γιακουμεττής προσθέτει πως «η μεταμόσχευση λίπους που περιέχει βλαστοκύτταρα ήδη εφαρμόζεται σε όλο τον κόσμο και στην Ελλάδα και πολύ σύντομα θα είναι ρουτίνα στην πλαστική χειρουργική».
Οι μη επεμβατικές μέθοδοι με ενέσιμα υλικά προτιμώνται σήμερα πολύ συχνά έναντι των επεμβατικών. «Εχουν ελάχιστο χρόνο ανάρρωσης, δεν απαιτούν χειρουργείο ή γενική αναισθησία και οι ανεπιθύμητες επιπλοκές είναι πολύ λιγότερες», λέει ο κ. Μεταξωτός. «Οι μη επεμβατικές μέθοδοι όμωςπροσφέρουν αποτελέσματα μικρότερης διάρκειας, ενώ και σε κάποιες περιπτώσεις δεν μπορούν να εξασφαλίσουν το επιθυμητό αποτέλεσμα».
Eπιπλέον, τα λέιζερ με τη συνεχή πρόοδο της τεχνολογίας τους χρησιμοποιούνται πια ευρέως από πλαστικούς χειρουργούς και δερματολόγους. «Υπάρχουν απόλυτες ενδείξεις για τη χρήση τους», τονίζει ο κ. Ιωαννίδης. «Κάποιες αγγειακές παθολογικές καταστάσεις (επιφανειακά αιμαγγειώματα, τηλεαγγειεκτασίες κ.λπ.) αντιμετωπίζονται επιτυχέστατα με την ως άνω μέθοδο. Υπάρχουν διάφορες άλλες καταστάσεις (τατουάζ, μικρές και αβαθείς ρυτίδες, κάποιες ουλές κ.λπ.), στις οποίες τα λέιζερ έχουν δοκιμαστεί με επιτυχία. Η συνεχής βελτίωση των συσκευών πιθανόν να διευρύνει το φάσμα των ενδείξεων και να βελτιώσει τα αποτελέσματα. Χρειάζεται όμως προσοχή κατά τη χρήση τους, έτσι ώστε να αποφεύγονται επιπλοκές όπως εγκαύματα».
Το λέιζερ έχει πολλαπλές εφαρμογές στην αισθητική ιατρική. «Εφαρμόζεται για την αναγέννηση προσώπου και την καταπολέμηση της τριχοφυΐας, ενώ συνδυασμοί εξελιγμένων μεθόδων λέιζερ (υπέρυθρες ακτίνες σε συνδυασμό με οπτική ενέργεια ή ραδιοσυχνότητες) εφαρμόζονται για την καταπολέμηση της κυτταρίτιδας ή του τοπικού πάχους», εξηγεί ο κ. Μεταξωτός.

«Οι ενδείξεις-προϋποθέσεις είναι γενικώς η καλή υγεία και η καλή αντοχή του δέρματος. Αντενδείξεις αποτελούν το υπερευαίσθητο δέρμα, φλεβίτιδες, καρδιακά νοσήματα ή υπερευαισθησίες, ενώ τα αποτελέσματα εξαρτώνται από την εμπειρία του ιατρού, τη συχνότητα των θεραπειών, ενδεχόμενο συνδυασμό τους με άλλες μεθόδους και από τη συνεπή εφαρμογή των οδηγιών από πλευράς ασθενούς μετά τη θεραπεία».
Οι επιπλοκές από τις ενέσιμες ουσίες
Η Γαλλική Υπηρεσία για την ασφάλεια των προϊόντων Υγείας (Afssaps) απέτρεψε πρόσφατα τους καταναλωτές από τα προϊόντα γεμίσματος των ρυτίδων, τα οποία απορροφώνται αργά ή δεν απορροφώνται από τον οργανισμό. Και το γαλλικό υπουργείο Υγείας πρόκειται να ορίσει έως τα τέλη Ιουνίου με διάταγμα τις πρακτικές συνθήκες της ιατρικής εφαρμογής των ενέσιμων υλικών.

Οσον αφορά τις ενέσεις μπότοξ, «για να πετύχει κάποιος πολύ καλό αποτέλεσμα, πρέπει να γνωρίζει καλά την ανατομία και τη δράση των πολύ μικρών μυών του προσώπου», τονίζει ο επίτιμος πρόεδρος της Γαλλικής Εταιρείας Αισθητικής Χειρουργικής δρ Σίντνεϊ Οχανά. «Είναι μια τέχνη, γιατί πρέπει να βρει κανείς την ισορροπία ανάμεσα στους διαφορετικούς μυς, με στόχο να διατηρήσει την έκφραση του προσώπου χωρίς να έχει υπερβολικό αποτέλεσμα».

Για τις ενέσεις υαλουρονικού οξέος και άλλων ουσιών στο δέρμα ο δρ Πατρίς Μορέλ, διευθυντής του Τμήματος Δερματολογίας στο Νοσοκομείο Σεν Λουί στο Παρίσι, προειδοποιεί: «Για τις ενέσεις καθαρού υαλουρονικού οξέος, δεν υπάρχει κίνδυνος επιπλοκών. Οι ενέσεις όμως στις οποίες αναμειγνύεται το υαλουρονικό οξύ με άλλες ουσίες, είναι επικίνδυνες και μπορεί να προκαλέσουν σοβαρές επιπλοκές, κυρίως εξογκώματα, που μπορεί να φανούν ακόμα και χρόνια μετά την ένεση».
Οπως όλες οι χειρουργικές επεμβάσεις, έτσι και οι πλαστικές και επανορθωτικές έχουν άμεσες, βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες επιπλοκές. «Αυτές εξαρτώνται εν μέρει από τον ασθενή και εν μέρει από τους επεμβαίνοντες (ιατρικό και παραϊατρικό προσωπικό, νοσοκομειακές συνθήκες κ.λπ.)», λέει ο κ. Ιωαννίδης.

«Κατατάσσονται σε ελαφρές, μέτριες, βαριές και θανατηφόρες. Οι τελευταίες είναι σπάνιες και σημειώνονται συνήθως σε ασθενείς υψηλού κινδύνου. Υπάρχουν γενικές (που αφορούν όλες τις επεμβάσεις, όπως αιμάτωμα, λοίμωξη κ.λπ.) και ειδικές (που αφορούν την επέμβαση, όπως απώλεια αισθητικότητας της θηλής σε μειωτική μαστεκτομή)».
Η ορθή ένδειξη, ο λεπτομερής προεγχειρητικός έλεγχος, το επίπεδο εκπαίδευσης, εμπειρίας και ικανότητας του χειρουργού, η επισταμένη και στενή μετεγχειρητική παρακολούθηση είναι παράγοντες που περιορίζουν το ποσοστό των επιπλοκών. «Αν το ποσοστό επιπλοκών ενός χειρουργού ή μιας χειρουργικής κλινικής είναι αρκετά υψηλότερο του διεθνούς μέσου όρου, πρέπει να επανεξετάζεται η όλη διαδικασία και μεθοδολογία ούτως ώστε να προσδιοριστούν οι λόγοι», υπογραμμίζει ο κ. Ιωαννίδης.

«Δυστυχώς, για διάφορες επεμβάσεις τα αναφερόμενα στη διεθνή βιβλιογραφία ποσοστά επιπλοκών απέχουν πολύ μεταξύ τους (π.χ. ποσοστό απώλειας ενθέματος σε αυξητική μαστών ή αποκατάσταση μετά τη μαστεκτομή μεταξύ 1,5% και 20%), οπότε η παραπάνω τακτική δεν είναι πάντοτε ευχερής. Παρ' όλα αυτά, ο συνεχής κλινικός έλεγχος _ ειδικώς στα μεγάλα ιδιωτικά και κρατικά νοσοκομεία _ είναι επιβεβλημένος».
«Kάθε ασθενής πρέπει να υπολογίσει ότι η ουλή που θα δημιουργήσει ο οργανισμός στο σημείο της τομής, μπορεί να μην είναι πολύ καλή. Η προσπάθεια από την πλευρά του χειρουργού είναι πάντοτε η δημιουργία όσο πιο "αθέατης" ουλής. Δυστυχώς, ο οργανισμός κάποιων ασθενών αντιδρά όχι σύμφωνα με τα αναμενόμενα με αποτέλεσμα τη δημιουργία υπερτροφικών η υπερπλαστικών ουλών. Υπάρχουν λύσεις στο θέμα αυτό και είναι χρήσιμο να γνωρίζει κανείς ότι όσο νωρίτερα (σύντομα μετά τη δημιουργία της ουλής) την αντιμετωπίσει ο γιατρός τόσο μεγαλύτερες πιθανότητες βελτίωσης υπάρχουν», προσθέτει.
Οι κίνδυνοιΕκτός από τους γενικούς κινδύνους που ισχύουν για όλες τις χειρουργικές πράξεις, ως ειδικότερες επιπλοκές _ όπως περιγράφει ο κ. Μεταξωτός _ αναφέρονται οι εξής:

Αυξητική στήθους: Mερικές από τις πιθανές επιπλοκές είναι το αιμάτωμα, η λοίμωξη και η δημιουργία κάψας (σκλήρυνση της θήκης) γύρω από το ένθεμα, που μπορεί να συμβεί με οποιοδήποτε είδους ένθεμα. Αν υπάρχουν εμφανείς φλέβες πάνω στο στήθος, αυτές μπορεί να φαίνονται πιο έντονα μετά την επέμβαση. Τέλος, η δημιουργία πτυχών μπορεί να εμφανιστεί σε συγκεκριμένα ενθέματα σιλικόνης και είναι συνηθέστερη σε ασθενείς με πτωτικούς μαστούς. Κάποιες φορές, ασθενείς αναφέρουν αλλαγή στην αισθητικότητα της θηλής.

Λιποαναρρόφηση: Μερικές από τις επιπλοκές είναι οι ασυμμετρίες που μπορεί να προκληθούν μετά την επέμβαση και να χρειαστούν εκ νέου διόρθωση, καθώς και η χαλάρωση του δέρματος

Ρινοπλαστική: Η συνηθέστερη επιπλοκή είναι το μετεγχειρητικό αποτέλεσμα να μην είναι αισθητικά καλό και να απαιτηθεί και δεύτερη επέμβαση. Μεγάλη αιμορραγία που δεν σταματά και απαιτεί επιστροφή στο χειρουργείο είναι πολύ σπάνια επιπλοκή.

Ρυτιδοπλαστική: Μετεγχειρητικά αναμένονται οίδημα και μώλωπες, που συνήθως υποχωρούν σε διάστημα 10-15 ημερών. Οι πιθανές επιπλοκές είναι ελάσσονες και όχι συχνές. Μπορεί να περιλαμβάνουν το αιμάτωμα, τη φλεγμονή, την προσωρινή υπολειτουργία (πάρεση) των νεύρων της περιοχής, τις ουλές κ.λπ.

Bλεφαροπλαστική: Η συχνότερα αναφερόμενη επιπλοκή μετά τη βλεφαροπλαστική είναι το αιμάτωμα, που μπορεί να εμφανιστεί αμέσως μετά την επέμβαση ή και αρκετές ώρες αργότερα. Κάποιες φορές, προκύπτουν σπανιότερες επιπλοκές, όπως επιπεφυκίτιδα, πτώση του άνω βλεφάρου, λαγόφθαλμο ή εκτρόπιο.

Eνέσιμα υλικά: Aσυμμετρίες, προσωρινή παράλυση κάποιων μυών του προσώπου ή, σε περιπτώσεις εφαρμογής μόνιμων ενθεμάτων (τα οποία οι περισσότεροι γιατροί αποφεύγουν), ανεπιθύμητα εξογκώματα.
Λίφτινγκ και σε μικρή ηλικία
Ο μέσος όρος ηλικίας των ασθενών στην κοσμητική χειρουργική πέφτει. «Ειδικά τα λίφτινγκ προσώπου που αποσκοπούν στην ανανέωση (rejuvenation), κατά κάποιους συναδέλφους (κυρίως Αμερικανούς) καλό είναι να αρχίζουν σε νεώτερες ηλικίες, ούτως ώστε οι μετεγχειρητικές διαφορές να είναι ασήμαντες», λέει ο κ. Ιωαννίδης. «Το θέμα όμως είναι εξατομικευμένο, αφού άλλοι δείχνουν μικρότεροι ή μεγαλύτεροι σε σχέση με την ημερολογιακή ηλικία τους».
Μάλιστα, όπως επισημαίνει ο κ. Μεταξωτός, καθώς η πλαστική χειρουργική ήταν μέρος του lifestyle και της ευδαιμονίας που επικρατούσε τα τελευταία χρόνια, αρκετές νέες γυναίκες και στην Ελλάδα επισκέπτονταν εύκολα έναν πλαστικό χειρουργό για να αλλάξουν στο πρόσωπο ή στο σώμα τους κάτι που δεν τις ικανοποιούσε.
Ο κ. Γιακουμεττής όμως τονίζει: «Διάφορες χώρες έχουν απαγορεύσει τις καθαρά αισθητικές επεμβάσεις για ηλικίες κάτω των 18 ετών, εκτός σπανίων εξαιρέσεων για τις οποίες συντρέχει σοβαρός ιατρικός λόγος».
Οι γυναίκες κρατούν ακόμα τα σκήπτρα στις επεμβάσεις πλαστικής χειρουργικής και τα στοιχεία στις ΗΠΑ καταγράφουν μερίδιο 92%, έναντι 8% των ανδρών. Ανάλογη είναι η κατάσταση και στην Ευρώπη.
Πώς να διαλέξετε γιατρό
Στη Δυτική Ευρώπη, οι ασθενείς παραπέμπονται στους εξειδικευμένους ιατρούς μέσω των οικογενειακών ιατρών. Δυστυχώς στην Ελλάδα ο θεσμός αυτός δεν λειτουργεί και ο ασθενής καταλήγει στους πλαστικούς χειρουργούς είτε μέσω άλλων γιατρών είτε μέσω φίλων και συγγενών. «Η επιλογή του κατάλληλου πλαστικού χειρουργού δεν είναι απλή υπόθεση», λέει ο κ. Γιακουμεττής.

«Τίτλοι όπως "αισθητικός ιατρός", "ιατρός πλαστικής χειρουργικής", "πλαστικός χειρουργός προσώπου", "ογκοπλαστικός χειρουργός" και πολλοί άλλοι δεν είναι αναγνωρισμένοι στην Ευρωπαϊκή ενωση και η χρήση τους είναι παράνομη. Η πληροφόρηση από το Διαδίκτυο δεν είναι πάντα ελεγχόμενη από επιστημονική ή κρατική αρχή».
Ο κ. Ιωαννίδης συμβουλεύει: «Κατά την επίσκεψη του ασθενούς στον ιατρό, καλό είναι να τίθενται όλες οι ερωτήσεις που απασχολούν τον ασθενή έτσι ώστε ο ιατρός να τον πληροφορήσει όσο το δυνατόν ακριβέστερα. Είναι πολύ σημαντικό ο ασθενής πριν αποφασίσει να χειρουργηθεί να είναι άριστα πληροφορημένος σχετικά με την επιτυχία της επέμβασης, τις πιθανές επιπλοκές και τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα. Οσο πιο ρεαλιστικές προσδοκίες έχει ο ασθενής τόσο μεγαλύτερη πιθανότητα να μείνει ευχαριστημένος από το μετεγχειρητικό αποτέλεσμα. Πριν αποφασίσει κάποιος, είναι απαραίτητο να έχει ζυγίσει πολύ καλά τα υπέρ και τα κατά».
Το συνηθέστερο και πιο επικίνδυνο λάθος των ασθενών είναι ότι θεωρούν πως η πλαστική χειρουργική, ιδιαίτερα οι χειρουργικές μέθοδοι είναι κάτι απλό και εύκολο. Αυτό επισημαίνει ο κ. Mεταξωτός και τονίζει: «Δεν υπάρχει απλό ή ακίνδυνο χειρουργείο και πρέπει να καταφεύγει κάποιος στην πλαστική χειρουργική γιατί είναι προσωπική του επιλογή και όχι γιατί κάποιοι άλλοι, συχνότερα η οικογένεια ή το φιλικό περιβάλλον, το επιβάλλουν».
Τέλος, ο κ. Γιακουμεττής συνιστά: «Να μην αποφασίσει κάποιος αμέσως. Εκείνο που είναι δύσκολο να τεκμηριωθεί με αντικειμενικό τρόπο είναι η εκτίμηση του αισθητικού αποτελέσματος, γιατί περιλαμβάνει σε μεγάλο ποσοστό τον υποκειμενικό παράγοντα. Εδώ, η λεπτομερής συζήτηση πριν από την επέμβαση ή την οποιαδήποτε αισθητική ιατρική πράξη έχει τεράστια σημασία».
Οι μεγαλύτεροι ασθενείς, άνω των 53 ετών, είναι πιο ευχαριστημένοι από την επέμβαση πλαστικής που έκαναν, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε στο τελευταίο τεύχος του επιστημονικού περιοδικού «Archives of Facial Plastic Surgery». Οι ερευνητές αποδίδουν το γεγονός στο ότι οι μεγαλύτεροι ασθενείς έχουν πιο ρεαλιστικές προσδοκίες σε σχέση με τους νέους.
Οταν πάτε στο γιατρόΖητήστε να δείτε τα πτυχία του και τον τίτλο της ειδικότητάς του.
Ρωτήστε τον σε ποιες εταιρείες πλαστικής χειρουργικής είναι μέλος.
Επικοινωνήστε με τον τοπικό Ιατρικό Σύλλογο για να ζητήσετε πληροφορίες.
Ζητήστε ποιοτικά και ποσοτικά στοιχεία για τη δουλειά του (πόσα χρόνια χειρουργεί, πόσες επεμβάσεις έχει πραγματοποιήσει, αριθμό ασθενών κ.ά.).
Ζητήστε να δείτε φωτογραφίες της δουλειάς του (πριν / μετά).
Επισκεφθείτε περισσότερους από έναν πλαστικό χειρουργό. Αυτό θα σας βοηθήσει να εντοπίσετε όχι μόνο τον καταλληλότερο γιατρό, αλλά και τον άνθρωπο που θα σας εμπνεύσει εμπιστοσύνη.
INFO

Ελληνική Εταιρεία Πλαστικής Επανορθωτικής και Αισθητικής Χειρουργικής, www. hespras.gr, τηλ. 210-7710.116
www. surgery. org
Ρεπορτάζ: Μαίρη Κατσανοπούλου
tanea