Λέρος: Αναπάντεχα γοητευτική

Η Λέρος είναι από τα λίγα ελληνικά νησιά που μοιάζουν σχεδόν ανέγγιχτα από τον μαζικό τουρισμό και είναι απορίας άξιοω πού ακριβώς οφείλεται αυτό, καθώς πρόκειται για ένα νησί όμορφο και με ιδιαιτερότητες σπάνιες και ενδιαφέρουσες. Τοποθετημένη στα νοτιοανατολικά των Δωδεκανήσων, ανάμεσα στις δημοφιλέστερες Πάτμο και Κάλυμνο, η μικρούλα Λέρος πήρε δίκαια το όνομά της από την ομώνυμη αρχαία λέξη που σημαίνει «ομαλό, επίπεδο». Το νησί είναι πράγματι επίπεδο, με το ψηλότερο σημείο του, το Κλειδί, να φτάνει μόλις τα 320 μ.

Όπως τα περισσότερα των Δωδεκανήσων, πρόκειται για ένα πράσινο νησί, με πυκνή βλάστηση αποτελούμενη από πεύκα, ευκαλύπτους, βελανίδια και ελιές, ενώ η μορφολογία του είναι τέτοια ώστε να σχηματίζονται αμέτρητοι κλειστοί κόλποι, που προστατεύουν τα φυσικά λιμάνια από το κύμα και τον αέρα. Η Λέρος προσφέρεται για ήσυχες, χαλαρές διακοπές και αποτελεί ιδανικό προορισμό για τους λάτρεις της ιστορίας και της αρχιτεκτονικής.

Ιστορία γραμμένη στις πέτρες Τα 600 χρόνια που μεσολάβησαν από την λήξη της Βυζαντινής αυτοκρατορίας έως την ένωση των Δωδεκανήσων με την Ελλάδα, τον Μάρτιο του 1948, έφεραν στην Λέρο κατακτητές, ο καθένας από τους οποίους άφησε, οικιστικά, το σημάδι του. Κάστρα, οικισμοί, μνημεία, μουσεία, εκκλησίες και ένα νοσοκομείο που μέχρι πριν τριάντα χρόνια αποτελούσε αποικία ψυχασθενών… μέσα σε δύο μόλις ώρες μπορεί κανείς να τα γυρίσει κανείς όλα. Όμως θα χρειαστούν μέρες για να αναγνωρίσει τον ρόλο τους στην ιστορία του νησιού.

Αυτή ξετυλίγεται αν ξεκινήσει κανείς να περιδιαβαίνει τα αξιοθέατα, ανηφορίζοντας από τον παραδοσιακό οικισμό Πλάτανο προς το Κάστρο της Παναγίας, στα ανατολικά της πόλης, στην κορυφή του λόφου Απιτύκι. Το κάστρο κτίστηκε κατά τα Βυζαντινά χρόνια πάνω σε ερείπια αρχαίου οχυρού της Λέρου, ενώ μέσα στο κάστρο βρέθηκε τάφος του 7ου π.Χ. αιώνα. Επιπλέον, στο Κάστρο βρίσκεται το μοναστήρι της Παναγιάς Κυράς, του 1300, με την περίφημη εικόνα της Παναγίας, που οι θρύλοι την ονομάζουν θαυματουργή. Στον ίδιο χώρο φιλοξενείται σήμερα εκκλησιαστικό Μουσείο (είσοδος: 2 ευρώ).

Η παράδοση απλώνεται σπίτι με σπίτι στον Πλάτανο, την πρωτεύουσα της Λέρου, με τα χαρακτηριστικά διώροφα, στην συνοικία «Αυλάκι», βρίσκει δροσιά στην πηγή της Παληασκλούπης και πίνει καφέ στην κεντρική πλατεία, στην «Λεριακή Λέσχη». Και από εκεί συνεχίζει για την κεντρική αγορά του νησιού, εκεί που ο Πλάτανος συναντά τον έτερο οικισμό της Αγίας Μαρίνας, με τα ωραία ταβερνάκια. Από την αγορά αξίζει να αγοράσετε παστό κολιό και ξερή μυτζήθρα. Ο περιπατητής επιβάλλεται να κάνει στάση στο παραδοσιακό ψαροχώρι Παντέλι, δημοφιλές στους τουρίστες όχι μόνο επειδή βρέχεται από την θάλασσα, αλλά και για την φιλόξενη ατμόσφαιρα που δημιουργούν εκεί οι ντόπιοι.

Αφήσαμε για το τέλος το Λακκί, το μεγαλύτερο φυσικό λιμάνι της Μεσογείου, 4 χιλιόμετρα από τον Πλάτανο, το οποίο χρησιμοποιήθηκε ως ναυτική βάση από τους Ιταλούς κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και, λόγω της πολυετούς κατοχής, διαμορφώθηκε με επιρροές art deco και bauhaus από τους αρχιτέκτονες και τους σχεδιαστές του Μουσολίνι και ονομάστηκε Porto Laggo. Στο Λακκί ο επισκέπτης θα συναντήσει μεγάλες λεωφόρους και κτίρια με απλές αλλά εντυπωσιακές προσόψεις, λευκούς τοίχους και χτιστά παραθυράκια –παρατηρήστε το δημοτικό σχολείο, στην προκυμαία. Κοινός τύπος σπιτιών είναι και τα λεγόμενα palacinos, μονώροφα ή διώροφα ημιαποσπώμενα κτίρια, που είχαν χτιστεί αρχικά για να στεγάσουν το προσωπικό του ιταλικού πολεμικού ναυτικού, με στρογγυλεμένα μπαλκόνια και ξύλινα παραθυρόφυλλα. Τα σπίτια αυτά, τα οποία ανήκουν κυρίως σε ντόπιους, προσδίδουν κύρος στους ιδιοκτήτες τους, ενώ, αν τύχει να πουληθούν, οι τιμές τους είναι ιδιαίτερα υψηλές.

Ενώ θα βρίσκεστε στο Λακκί αξίζει να επισκεφθείτε το Τούνελ της Μερικιάς, ένα χιλιόμετρο από το λιμάνι, καθώς εκεί, μέσα σε ένα τούνελ που ανακατασκευάστηκε από τους Ιταλούς κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο φιλοξενείται το επιβλητικό πολεμικό μουσείο με ντοκουμέντα από εκείνη την περίοδο και ειδικό χώρο προβολής ταινίας για την περίφημη μάχη της Λέρου (είσοδος: 3 ευρώ).

Άλλα αξιοθέατα του νησιού είναι το Ρωμαϊκό Φρούριο Μπρούτζι, στην είσοδο του λιμανιού και ο Πύργος του Μπελλένη, στα Άλιντα, όπου στεγάζεται το Ιστορικό και το Λαογραφικό Μουσείο, ενώ μία επίσκεψη αξίζει και στο Αρχαιολογικό Μουσείο, όπου θα συναντήσετε εκθέματα από την Κλασική Περίοδο και αντικείμενα από την Παλαιοχριστιανική εποχή. Τέλος, αν ο χρόνος σας περισσεύει, μπορείτε να κάνετε με μία ημερήσια εκδρομή με το «πειρατικό» Barbarossa, το οποίο από την Αγία Μαρίνα θα σας ταξιδεύει στα γύρω μικροσκοπικά νησάκια –Ασπρονήσια, Τηγανάκια, Λειψούς, Μαράθι (εισιτήριο: 25 ευρώ).

Πού να βουτήξετε Μικροί απομονωμένοι κόλποι αλλά και μεγάλες παραλίες με βότσαλο ή αμμουδιά απλώνονται στα 78 περίπου χιλιόμετρα ακτογραμμής της Λέρου.  της Έλενας Μπούλια  in2life