Δάσκαλε που δίδασκες και νόμους δεν εκράτεις

Αυτό που η Ιστορία θα καταγρά­ψει για την παρούσα κρίση είναι ασφαλώς η διγλωσσία των κυρί­αρχων ελίτ (των πολιτικών υπαλλήλων των τραπεζών, όπως αναλύουν συχνά άλλες στήλες αυτής της εφημερίδας). Έτσι, με έκπληξη ανακαλύψαμε ότι η κ. Μέρκελ και ο κ. Σόιμπλε άλλα μας επιβάλλουν να
πράξουμε και άλλες πολιτικές προωθούν στην ίδια τη χώ­ρα τους. Είναι χαρακτηριστικό ότι, ενώ μας επιβάλλονται περικοπές επιδομά­των, δημοσιονομική λιτότητα και περι­ορισμοί κρατικών επιδοτήσεων, οι Γερ­μανοί έκαναν τα αντίθετα!
Ας δούμε λοιπόν πού στηρίχθηκε η «επιτυχία της γερμανικής οικονομίας» μετά την κρίση του 2008.
1. Αύξησαν, έστω και λίγο, το επίδο­μα ανεργίας.
2. Μείωσαν τις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης που σχετίζονται με το επίδομα ανεργίας.
3. Ενίσχυσαν με προσωπικό τις Δημό­σιες Υπηρεσίες Απασχόλησης, έτσι ώστε να μπορέσουν να ανταποκριθούν στην αυξημένη ζήτηση υπηρεσιών λό­γω της κρίσης.
4. Ενίσχυσαν τις δαπάνες για κατάρ­τιση, και μάλιστα με δύο πακέτα: ένα για τους προσωρινά εργαζόμε­νους, έτσι ώστε να μην εγκαταλείψουν τις επιχειρήσεις όπου εργάζονταν, και ένα δεύτερο επικεντρωμένο σε εργα­ζόμενους με χαμηλές δεξιότητες και εργαζόμενους μεγάλης ηλικίας.
5. Παρ’ όλη τη μικρή μείωση των μι­σθών, διατήρησαν τις συντάξεις στο ίδιο επίπεδο. Υπολογίζεται ότι κανονικά αυτές έπρεπε να έχουν μειωθεί κατά 2%.
6. Αύξησαν το επίδομα θέρμανσης από 91 ευρώ σε 142 ευρώ.
7. Αύξησαν το επίδομα παιδιού, με συνέπεια να ωφεληθούν από αυτό 15 εκατομμύρια ωφελούμενοι.
Βέβαια, το σημαντικότερο ήταν ότι οι άνθρωποι έθεσαν στόχους και προ­χώρησαν στην άμεση υλοποίησή τους με σαφή σχεδιασμό.
Αποφάσισαν ότι βασικό ζητούμενο είναι να παραμείνουν οι άνθρωποι στη θέση εργασίας τους, σχεδιάζοντας γι’αυτό μία σειρά από μέτρα. Το κυριότε­ρο ήταν η μείωση του χρόνου εργασί­ας, με παράλληλη παραμονή των ερ­γαζομένων στη θέση εργασίας τους. Με αυτό τον τρόπο ενίσχυσαν το, ήδη υφιστάμενο, πρόγραμμα περιορισμέ­νου χρόνου εργασίας. Είναι ο γνωστός νόμος που είχε εισαχθεί με μεγάλες αντιδράσεις από τη συμμαχική κυβέρ­νηση.
Στη σημερινή του εκδοχή, ο νόμος προέβλεπε τη μείωση των ωρών απα­σχόλησης, ενώ η κυβέρνηση, με τη σειρά της, μέσω των Δημόσιων Υπηρεσιών Απασχόλησης κάλυπτε το 67% των μισθολογικών απωλειών (λόγω της μείωσης του χρόνου εργασίας) και από 50% έως 100% των εργοδοτικών εισφορών κοινωνικής ασφάλισης. Επί­σης, επέκτεινε το χρονικό όριο επι­δότησης στους 24 μήνες (μόνο στην Ελλάδα τα προγράμματα έχουν τον «μακροπρόθεσμο σχεδιασμό» του πεντάμηνου – μπας και προλάβουμε να βολέψουμε περισσότερους ημετέρους…).
Επειδή η γερμανική επιχειρηματι­κή τάξη δεν διαθέτει τα αρπακολλατζίδικα χαρακτηριστικά της δικής μας - όπου, σύμφωνα με τα στοιχεία, μέ­σα από την κρίση πολλές επιχειρήσεις κοιτάνε πώς θα βγάλουν περισσότερα εις βάρος των εργαζομένων -, στο πρό­γραμμα συμμετείχαν επιχειρήσεις που είχαν πραγματικά προβλήματα.

Μέτρα στήριξης
Στην Ελλάδα, οι υπηρεσιακοί του υπουργείου Εργασίας (ξέρετε, αυτοί οι κακοί δημόσιοι υπάλληλοι!) έχουν κα­ταθέσει προτάσεις για τέτοιο πρόγραμ­μα από το... 2008! Αλλά, οι πολιτικές ηγεσίες του υπουργείου, απασχολη­μένες καθώς είναι από τις εμφανίσεις στα ΜΜΕ και σε άλλες δραστηριότητες, έθεταν συνεχώς κωλύματα στην υλο­ποίησή του. Με επιμονή κάποιων έχει προχωρήσει κάτι, αλλά τα αποτελέσμα­τα αναμένονται ακόμη.
Στη Γερμανία, παράλληλα με τα αντικυκλικά μέτρα κοινωνικής προστασίας - διότι, όπως είναι γνωστό, η κοινωνική προστασία συνιστά αυτόματο σταθε­ροποιητή, και γι’ αυτό πρέπει να είναι ανεπτυγμένη - υπήρξαν και δράσεις για την προώθηση της μεταποίησης. Οι χρηματοδοτήσεις για την ενίσχυση των επιχειρήσεων ήταν 115 δισ. ευρώ. Από αυτά:
♦  15 δισ. ευρώ πήγαν στις μικρομε­σαίες επιχειρήσεις.
♦  Περίπου 22 δισ. ευρώ πήγαν στη στήριξη των εξαγωγών.
♦ 5 δισ. ευρώ πήγαν στην επιδότηση για αγορά καθαρών αυτοκινήτων.
Το μέτρο είχε βέβαια στόχο να βοη­θηθούν οι αυτοκινητοβιομηχανίες της χώρας και όχι να επιβαρυνθεί περαιτέ­ρω το ισοζύγιο πληρωμών βοηθώντας τους εμπόρους - όπως, δηλαδή, έγινε στην Ελλάδα. Επίσης, όλα αυτά επιβά­ρυναν τον κρατικό προϋπολογισμό!

Οι οικογενειακές επιχειρήσεις
Ασφαλώς, για το γεγονός ότι η Γερ­μανία έχει σήμερα ανεργία γύρω στο 7% παίζουν ρόλο και άλλοι πα­ράγοντες. Η λειτουργία του κράτους είναι ένας από αυτούς. Ο άλλος έχει να κάνει με τη λειτουργία των επι­χειρήσεων.
Εδώ, θα αναφερθώ σε ένα μόνο ση­μείο. Στη Γερμανία, σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη έχουν παίξει οι μι­κρομεσαίες οικογενειακές επιχει­ρήσεις. Όπως γράφει και ο Ράτνερ, αυτές οι επιχειρήσεις συνδυάζουν τη σταθερότητα της οικογενειακής δομής με την παραγωγή προϊόντων πολύ εκλεπτυσμένων και με υψη­λή, ενίοτε, παραγωγική αξία. Έτσι, αυτές οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις παράγουν προϊόντα που είναι δύ­σκολο να παραγάγουν οι αναδυόμε­νες αγορές.
Οι επιχειρήσεις αυτές - αντίθετα απ’ ό,τι κάνουν οι αντίστοιχες δικές μας - απασχολούν Γερμανούς εργαζόμε­νους. Επίσης - πάλι σε αντίθεση με τις δικές μας - επενδύουν σημαντικό μέρος των κερδών τους στην κα­τάρτιση του προσωπικού τους! Ειρήσθω εν παρόδω, σε έρευνα του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Κατάρτιση, οι Έλληνες μικρομεσαίοι επιχειρηματίες είχαν απαντήσει ότι δεν θέλουν κατάρτιση του προσωπι­κού τους διότι οι υπάλληλοί τους θα ήξεραν περισσότερα από αυτούς! Τέλος, αυτές οι (γερμανικές) οικογε­νειακές επιχειρήσεις επενδύουν στη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη και όχι σε βραχυπρόθεσμα κέρδη (1).
Σημείωση: 1. Δύο είναι οι κύριες πηγές για το κείμενο αυτό. ILO, «Studies on Growth with Equity ». International Labour Organization-International Institute for Labour Studies , 2011. Επίσης: Steven Rattner , «The Secrets of Germany’s Success », Volume 4, Number 90, July/August 2011. Επίσης, μπορείτε να δείτε τις εκπομπές του Steve Evans στο BBC.
Του Κωνσταντίνου Δ. Γεώρμα
Δρος Κοινωνιολογίας - συγγραφέα
pontiki